Spotkanie z Rafałem Kowalskim wokół książki “Reszta ciała”

„Reszta ciała” (premiera w czerwcu 2020 r.) to książka złożona z tekstów reporterskich i wywiadów – o pokoleniach (dziadkowie i babcie, ich dzieci i wnuki), których łączy Płock i Polska, pochodzenie żydowskie, pamięć i tęsknota. Ze swoimi bohaterami autor rozmawiał bezpośrednio w Izraelu, Francji, Belgii, we Włoszech i w kilku miastach w Polsce. „Reszta ciała” to również opowieść o ludziach, którzy żydowskiego pochodzenia nie mają, ale w Płocku się urodzili i na różne sposoby, społecznie, dbają o pamięć żydowską. Na przykład Dorota Cieślik z kilkorgiem swoich znajomych oraz uczennicami i uczniami jednej z płockich szkół po serii warsztatów stworzyli mural tematyczny na murze – jedynej pozostałości po cmentarzu żydowskim w Płocku. O tej książce pisał już m.in. Mariusz Szczygieł.

Rafał Kowalski – autor książek „Raz jeszcze. Żydzi, Płock, Polska” (2016) i „Płoccy wypędzeni. Marzec’68” (2018). Zastępca kierownika w Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku. Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, doktorem nauk humanistycznych UW w zakresie nauk o polityce. W przeszłości dziennikarz m.in. „Gazety Wyborczej”. Badacz relacji polsko-żydowskich, dziejów i kultury narodu żydowskiego oraz państwa Izrael.  Twórca scenariusza sztuki teatralnej „Czarne czereśnie” (2016, nominacja do Srebrnych Masek – corocznych nagród przyznawanych przez Płockie Towarzystwo Przyjaciół Teatru). W Muzeum Żydów Mazowieckich m.in. organizuje i prowadzi spotkania literackie i nie tylko.

Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9

Wstęp po potwierdzeniu obecności na: warschau-kf@bmeia.gv.at, ilość miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane

Zorganizowano we współpracy z Austriackim Forum Kultury

Żydowski Salon Literacki: spotkanie z Izoldą Kiec wokół książki „Ginczanka. Nie upilnuje mnie nikt”

Prowadzenie: Remigiusz Grzela, fragmenty książki przeczyta: Dorota Landowska

Długo wyczekiwana biografia Zuzanny Ginczanki. To pierwsza tak obszerna opowieść o życiu wybitnej poetki.

W Warszawie już za życia była legendą kawiarnianej cyganerii drugiej połowy lat trzydziestych. Przyjaźniła się z Tuwimem i Gombrowiczem, polemizowała z Karpińskim i Słonimskim. W czasie wojny uciekła do Lwowa, a stamtąd – po donosie – do Krakowa. W 1944 roku, po kolejnym donosie, została zatrzymana i rozstrzelana kilka miesięcy później w Płaszowie. Od lat dziewięćdziesiątych poezja Ginczanki i sama Ginczanka budziła coraz większe zainteresowanie.

Izolda Kiec zbiera i weryfikuje dotychczasowe informacje na temat poetki oraz uzupełnia je o niepublikowane wcześniej relacje jej znajomych, a także fakty zgromadzone podczas wieloletnich poszukiwań w archiwach. Nie dąży do rozstrzygania sprzecznych relacji tam, gdzie jest to niemożliwe, ani do stworzenia jednoznacznego obrazu Ginczanki.

Odpowiedzi na pytania o osobowość i o tajemnice Ginczanki biografistka szuka także w jej wierszach, w szczątkowo zachowanej korespondencji i w fotografiach, kryjących być może więcej aniżeli piękny uśmiech.

Biografia pokazuje konteksty czasu i miejsc, w których żyła Ginczanka. Wzbogacona jest w materiały ilustracyjne: fotografie oddające realia epoki, dokumenty dotyczące samej poetki i bliskich jej osób oraz unikatowe, nieznane dotąd portrety Ginczanki.

Tekst: Wydawnictwo Marginesy

Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9

Wstęp po potwierdzeniu obecności na: warschau-kf@bmeia.gv.at, ilość miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane

Żydowski Salon Literacki: spotkanie wokół książki Haliny Taborskiej „Sztuka w miejscach śmierci. Europejskie pomniki ofiar hitleryzmu” z jej współtwórcą Marianem Turskim

W spotkaniu udział weźmie Adam Krzemiński, prowadzenie: Remigiusz Grzela

Czemu służyć ma sztuka w miejscach zbrodni i śmierci, co czyni lub uczynić może artysta dla pamięci o ofiarach i pamięci żyjących, wreszcie jak przy jej udziale kształtuje się „krajobraz po zbrodniach” Europy drugiej połowy wieku XX, a także nowego stulecia? Czy sztuka przynieść może katharsis, wzbudzić uczucia trwogi i współczucia, spowodować narastanie empatii wobec losu wielkich, grupowych podmiotów wojennych tragedii? Czy dzieła sztuki zdołają poprzez artystyczny ład i kreatywną ekspresję wyciszyć poczucie porażającego okrucieństwa, bezsensu i chaosu, doprowadzić do uspokojenia, oczyszczenia uczuć? Na te pytania odpowiedzieć może przede wszystkim indywidualny odbiorca owe dzieła w miejscach zbrodni postrzegający zgodnie ze swymi psychicznymi potrzebami i estetyczną wrażliwością. [ze wstępu]

Marian Turski – historyk i dziennikarz, od 1958 roku kieruje działem historycznym tygodnika „Polityka”. Członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, wiceprezydent Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej Rady Miejsca Pamięci Wannsee – Konferenz, przewodniczący Rady Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, wiceprzewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny. Autor lub współautor kilkunastu książek.

Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9

Wstęp po potwierdzeniu obecności na: warschau-kf@bmeia.gv.at, ilość miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane

Pierwszy polski przekład dziennika Chaima Arona Kapłana „Megila życia” 

Spotkanie z tłumaczką Blanką Górecką oraz edytorką Justyną Majewską

Autor Chaim Aron Kapłan (1880-1942) był nauczycielem hebrajskiego, od ok. 1900 r. zawiązanym z Warszawą. Prowadził dziennik po hebrajsku od 1933 do sierpnia 1942 r. Ze szczegółowych zapisków życia, dziennik ewoluował w czasie wojny do relacji o cierpieniu wspólnoty. Zapiski Kapłana są uważane za jedno z najważniejszych świadectw Zagłady.

Dziennik nigdy nie był w całości dostępny w języku polskim. Od 2 lat Żydowski Instytut Historyczny prowadzi prace nad pełnym przekładem zapisków Kapłana. Spotkanie będzie poświęcone dwóm pierwszym tomom polskiego przekładu obejmującym okres czerwcie 1930 – czerwiec 1940. 

Wydarzenie on-line. Więcej informacji na: www.jhi.pl

Wydarzenie towarzyszące zorganizowane przez Żydowski Instytut Historyczny

SESJA NAUKOWA i PREMIERA KSIĄŻKI Cwiszn cwej weltn, oder der Dibek / Dybuk. Między dwoma światami | Centrum Kultury Jidysz

godz.11.00-17.30

TEATR ZAWSZE GRANY – SESJA NAUKOWA w 70-lecie Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich

Opieka naukowa: prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska

Program:

godz. 11.00 – 11.15 powitanie
godz. 11.15 – 11.45 prof. dr hab. Anna Kuligowska-Korzeniewska (Akademia Teatralna) Więcej w bio…		Temat: Minęło lat siedemdziesiąt… W roku 2020 obchodzimy ważną rocznicę – siedemdziesięciolecie upaństwowienia przez Ministerstwo Kultury i Sztuki Teatru Żydowskiego. O tę decyzję zabiegali jego ówcześni kierownicy, Ida Kamińska oraz Marian Melman, którzy pragnęli stabilizacji materialnej i artystycznej dla żydowskiej sztuki scenicznej w Polsce, zależnej dotąd od przypadkowych subwencji oraz gustów publiczności. Warto więc przypomnieć cenę (niemałą!) za podporządkowanie Teatru Żydowskiego ówczesnym władzom, a jednocześnie ukazać, jak przez dziesiątki lat Teatr ten służył polskim Żydom, w których po doświadczeniach Holocaustu obudziło się silne poczucie przynależności narodowej. Pomimo kolejnych, dobrowolnych i przymusowych wyjazdów z kraju, Państwowy Teatr Żydowski trwał na posterunku wystawiając w języku jidysz najwybitniejsze dzieła klasyki żydowskiej. Jednocześnie przekształcał się, zapraszając w ostatnich latach – za dyrekcji Gołdy Tencer – przedstawicieli generacji młodych polskich reżyserów. Niewątpliwie, w dziejach Teatru Żydowskiego imienia Estery Rachel i Idy Kamińskich rozpoczęła się nowa era.
godz. 11.50 – 12.45 dr Mirosława M. Bułat Więcej w bio… Fragmenty wspomnień Estery Rachel Kamińskiej w tłumaczeniu dr Mirosławy M. Bułat odczyta Barbara Szeliga – aktorka Teatru Żydowskiego		Temat: Tajemnica Kamińskiej. Teatr żydowski w Warszawie i jego patronka Utworzony 1 stycznia 1950 r. Państwowy Teatr Żydowski w 1955 r. przyjął nazwę Państwowy Teatr Żydowski im. E.R.Kamińskiej (obecnie działającemu Teatrowi Żydowskiemu w Warszawie patronują Estera Rachela i Ida Kamińskie). Kim była kobieta, którą uhonorowano napisem na macewie „matka teatru żydowskiego”? O jakiej wizji sceny świadczyć mógł taki wybór patronki? W odpowiedzi na te pytania mogą pomóc pamiętniki aktorki, które właśnie ukazały się po raz pierwszy w formie książkowej pod tytułem „Boso przez ciernie i kwiaty”.
godz. 12.50 – 13.20 prof. dr hab. Eugenia Prokop-Janiec (UJ) Więcej w bio…		Temat: Język teatru żydowskiego Teatr żydowski to teatr społeczności wielojęzycznej, wystawiający – jak pisał Adolf Rudnicki – sztuki „Żydów piszących we wszystkich językach świata”. Referat analizuje ów problem przekraczania językowych granic nie tylko w aspekcie literackim, ale też odnosząc go do żydowskich zespołów aktorskich, publiczności i krytyki teatralnej.
godz. 13.25 – 14.00 prof. dr hab. Daniel Kalinowski (Akademia Pomorska w Słupsku) Więcej w bio…		Temat: Lista obecności na scenie jidyszlandu Wystąpienie jest przeglądem obecności klasyków dramatu napisanego w jidysz na dzisiejszej scenie teatralnej. Autor na wybranych przykładach spektakli analizuje, którzy z klasyków teatru jidysz (A. Goldfaden, J. L. Perec, Sz. Asz, Sz. Alejchem, J. Gordin) są dziś obecni w recepcji oraz jakie są powody ich atrakcyjności. Referat kończy pytanie, jakie są uniwersalne czynniki dramaturgii jidysz, które z jednej strony pozwalają utrzymać żydowską identyfikację a z drugiej dialogują ze światem nieżydowskim…
godz. 15.00 – 15.30 dr hab. Jacek Mikołajczyk (Teatr Syrena) Więcej w bio…		Temat: Musical na scenie żydowskiej O zakorzenieniu amerykańskiego musicalu w kulturze żydowskiej powstało niejedno opracowanie. „Ojcowie założyciele” broadwayowskiego musicalu, tacy jak Irving Berlin czy Oscar Hammerstein II, byli pochodzenia żydowskiego, a „nadreprezentacja” Żydów w nowojorskim świecie teatralnym jest nawet tematem środowiskowych żartów. „You just won’t succeed on Broadway if you don’t have any Jews” – śpiewano w przebojowym musicalu „Spamalot”, sygnowanym przez twórców Monty Pythona. Obecność ta miała swoje konsekwencje zarówno w odniesieniu do muzycznego języka amerykańskiego musicalu, jak i do tematyki musicali, ze „Skrzypkiem na dachu” jako najbardziej ikonicznym przykładem. W swoim wystąpieniu to zakorzenienie musicalu w żydowskiej kulturze i muzyce wykorzystam jako kontekst do omówienia musicali, które pojawiały się w repertuarze Teatru Żydowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem jego ostatniego musicalowego przeboju, „Śpiewaka jazzbandu” w reż. Wojciecha Kościelniaka.
godz. 15.35 – 16.00 prof. dr hab. Shoshana Ronen (UW) Więcej w bio…		Temat: Dramat hebrajski w literaturze izraelskiej Kim są izraelscy dramaturdzy? Jakie są tematy ich sztuk? Jakie są motywy wybierania takich tematów, a nie innych? Co wpływa na ich twórczość? Czy są ważną częścią literatury hebrajskiej w Izraelu? W swoim wystąpieniu postaram się omówić te kwestie.
godz. 16.05 – 16.35 dr Małgorzata Lipska Więcej w bio…		Temat: Izrael znany i nieznany w zwierciadle współczesnego dramatu hebrajskiego Subiektywny, ilustrowany przegląd nieznanych w Polsce dramatów hebrajskich, w których odbijają się problemy i nurty ideologiczne, a także kultura współczesnego Izraela od okresu formowania się państwa do chwili obecnej. Kim byli izraelscy Romeo i Julia? Czyja sztuka ukazuje życie telawiwskiej śmietanki artystycznej lat 30. XX w. z gwiazdą Habimy, Chaną Rowiną, i wieszczem narodowym, Chaimem Nachmanem Bialikiem, na czele? O którym biblijnym królu powstał niedawno kameralny musical? Na te i inne pytania odpowie Małgorzata Lipska.
godz. 16.40 – 17.10 mgr Mieczysław Abramowicz (Muzeum Narodowe w Gdańsku) Więcej w bio…		Temat: Powojenne przypływy Dybuka Autor relacjonuje pokrótce większość realizacji „Dybuka” Sz. An-skiego w polskich teatrach w okresie powojennym. Od pierwszej premiery na deskach Teatru Żydowskiego im. E. R. Kamińskiej w Warszawie (16 lutego 1957) przez realizacje w latach 1970, 1973, 1990 i 2004, aż po spektakl zrealizowany przez Maję Kleczewską w roku 2015.
godz. 17.10 – 17.30 podsumowanie i zamknięcie sesji

godz.18.00-20.00

PREMIERA KSIĄŻKI: Szlojme Zajnwel Rappoport (Szymon An-ski) „Cwiszn cwej weltn, oder der Dibek / Dybuk. Między dwoma światami” pod redakcją naukową prof. dr hab. Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej

Prowadzenie: prof. dr hab. Małgorzata Leyko (Uniwersytet Łódzki)

Sz. An-ski DYBUK. MIĘDZY DWOMA ŚWIATAMI ש.אנ-סקיצווישןצווייוועלטן(דערדבוק)(WYDANIE DWUJĘZYCZNE) przekład: Michał Friedman liczba stron: 250 (w tym wkładka ilustracyjna – 32 s.)

W setną rocznicę prapremiery Dybuka Trupy Wileńskiej na scenie warszawskiego Teatru Elizeum proponujemy nowe wydanie dwujęzycznego (w wersji polskiej i jidysz) Dybuka Szymona An-skiego, najsłynniejszego dzieła teatru żydowskiego, jakim dla nas są „Dziady” Mickiewicza, do których prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska porównuje to dzieło w swoim wstępie. Książkę wzbogaca przedmowa dyrektorki Teatru Żydowskiego Gołdy Tencer oraz 32 stronicowa wkładka ilustracyjna, na którą składają się fotografie ze spektakli, afisze, plakaty. Odnaleziony przed kilkoma tygodniami w Litewskiej Bibliotece Narodowej im Martynasa Mažvydasa plakat z programu teatralnego prapremiery Dybuka Trupy Wileńskiej został opublikowany na części żydowskiej frontu okładki. Przygotowanie książki wspierały archiwa oraz teatry w Polsce i zagranicą, a także Marek Friedman, prezes Fundacji im. Michała Friedmana, wnuk tłumacza Dybuka na język polski.

Małgorzata Leyko, profesor w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego, zajmuje się badaniami nad teatrem niemieckojęzycznym w XIX-XXI wieku, teatrem żydowskim w Polsce, polsko-niemieckimi stosunkami teatralnymi oraz teoriami teatralnymi od początku XIX wieku. Więcej…

Nowość wydawnicza:

Współwydawcami książki są Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich − Centrum Kultury Jidysz oraz Fundacja Shalom

Patroni medialni:

ZAPISY

Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15

Zapisy (do 21 sierpnia): ckj@jidysz.org.pl lub tel. 22 409 91 00, liczba miejsc ograniczona

Spotkanie wokół książki „Warsze-Warszawa. Żydzi w historii miasta 1414–2014” –

Spotkanie przedpremierowe wokół monografii poświęconej 500-letniej obecności Żydów w historii stolicy Polski.

Krzysztof Banach z Wydawnictwa ŻIH będzie rozmawiać z Pawłem Fijałkowskim – redaktorem naukowym publikacji oraz autorami poszczególnych części książki: Martą Janczewską, Agnieszką Żółkiewską oraz Andrzejem Żbikowskim

Wydarzenie on-line. Więcej informacji na: www.jhi.pl

Wydarzenie towarzyszące zorganizowane przez Żydowski Instytut Historyczny