35 projektów na 35 lat Fundacji Shalom: obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu

1 listopada 2005 roku, rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, został ustanowiony Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Datę obchodów wyznaczono na 27 stycznia, dzień wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau w 1945 roku.

Dzień Pamięci o Holokauście to wyzwanie, moralny nakaz: musimy zrobić wszystko, by już nigdy kart historii nie rozcinano nożem Kaina, a świat stał się domem dla ludzi. Zapalmy świece w oknach 27 stycznia wraz z rozpoczęciem szabatu. Niech płomień pamięci rozświetli nasze wspomnienia i myśli o tych, którzy odeszli. – napisała w zaproszeniu na pierwsze obchody Gołda Tencer, Dyrektor Generalny Fundacji Shalom.

Pamięć ofiar mordów, dokonanych przez hitlerowców podczas II wojny światowej, czczona jest przez Fundację od 2006 roku. Pod pomnikiem Bohaterów Getta składają kwiaty reprezentanci władz państwowych oraz organizacji społecznych i religijnych, a także harcerze i uczniowie. Przedstawiciele różnych wyznań i kościołów łączą się w modlitwie ekumenicznej za tych, którzy odeszli. Oficjalnym uroczystościom towarzyszy część artystyczna, w której wystąpili dotychczas m.in. światowej sławy kantor Israel Rand oraz uznani aktorzy, tacy jak Krzysztof Gosztyła, Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski i Daniel Olbrychski, a także zespół Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich. W 2010 roku zaprezentowano fragmenty poematu Icchaka Kacenelsona „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie”. Uroczystości odbywają się zwykle pod Honorowym Patronatem Prezydenta m. st. Warszawy.

Nieodłączną częścią obchodów są akcje „Płomień Pamięci”, podczas której Fundacja Shalom apeluje o zapalenie w dniu obchodów świec w oknie każdego domu i wirtualnie na Facebooku, oraz przejazd ulicami Warszawy pustego, zabytkowego tramwaju oznaczonego gwiazdą Dawida, symbolizującego żydowskich mieszkańców Warszawy, którzy w czasie II wojny światowej zostali wymordowani w obozach zagłady i w gettach. Trasa tramwaju to” pl. Narutowicza – ul. Marszałkowska – ul. Stawki – ul. Popiełuszki – Metro Marymont – ul. Okopowa – pl. Zawiszy – pl. Narutowicza.

Podczas niektórych obchodów dnia pamięci organizowane są również dodatkowe wydarzenia, takie jak np. niecodzienną instalacja „Lacrimoso” Jerzy Kalin, w której artysta oddał hołd pomordowanym umieszczając pod lodem zdjęcia z wystawy „I ciągle widzę ich twarze” tak, aby spod topniejących tafli spoglądały oczy żydowskich rodzin, „Apel Pamięci”, podczas którego na ulicy Próżnej odczytywane były imiona tych, którzy zginęli: bliskich, sąsiadów i znajomych czy wspaniały performance „Pif pach in piach”, które z powodu pandemii musiało odbyć się w innym terminie.

Podczas corocznych obchodów przywołujemy pamięć pomordowanych w gettach i obozach, widzimy cienie tych, których już nie ma. Chcemy, aby Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu stał się dniem dającym nadzieję, że świat może stać się domem dla wszystkich ludzi, miejscem wolnym od nietolerancji i uprzedzeń.