21. Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera

Festiwal Warszawa Singera jest miejscem spotkania wszystkich tych, dla których świat jidysz to ważny element polsko-żydowskiego dziedzictwa. Festiwal z jednej strony odwołuje się do szeroko rozumianej tradycji żydowskiej, wzbogacanej wpływami wszystkich miejsc, narodów i społeczności, w których na przestrzeni wieków mieszkali Żydzi, a z drugiej — do kultury bardzo współczesnej, powstającej na gruncie toczącego się nieustannie żywego dialogu w sztuce, literaturze czy muzyce. Dlatego  co roku zapraszamy naszych widzów na spotkania ze znakomitymi artystami, pisarzami, naukowcami, umożliwiamy wspólną dyskusję, wymianę poglądów i wiedzy. Przede wszystkim jednak staramy się prezentować innowacyjne projekty z dziedziny muzyki i teatru.

W tym roku sceny festiwalowe będą znów wypełnione zarówno dużymi, jak i kameralnymi koncertami i recitalami. Nie zabraknie  spektakli teatralnych, a także małych form teatralnych dla dorosłych i dla dzieci. Wśród stałych punktów programu znajdą się spotkania wokół literatury, muzyki i historii, pokazy filmów, wykłady, warsztaty, wystawy czy spacery miejskie. Na scenach Festiwalu będziemy gościć artystów m.in. z Polski, Austrii, Niemiec, Serbii, Izraela, Stanów Zjednoczonych, Szwecji i Włoch.

Zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej www.shalom.org.pl oraz stron na Facebooku i Instagramie, gdzie już wkrótce znajdzie się więcej szczegółów programu. Dziś przedstawiamy krótki przewodnik po tegorocznym Festiwalu:

TEATR ŻYDOWSKI, Scena Letnia — ul. Senatorska 35

Otwierana na czas Festiwalu Scena Letnia to miejsce koncertów i recitali. Wśród wykonawców usłyszymy zespół Big Bike Orchestra zwany też Orkiestrą na Dużym Rowerze, na którym przemieszcza się (już po całej Europie!) ekipa sześciu polskich muzyków. Wystąpią także Svahy, czyli rewolucyjna formacja folkowa grająca muzykę kobiet z miasta inspirowaną muzyką ludową. To muzyka kobiet, które nie boją się sięgać do źródeł, żeby śpiewać swoim głosem o tym, co tu i teraz. Zespół wykorzystuje w niekonwencjonalny sposób tradycyjne instrumenty akustyczne takie jak suka biłgorajska, fidel płocka, cajon, bendir, lira grecka, rebab turecki czy wiolonczela.

Na tej scenie pojawią się też inni ciekawi artyści i ich projekty: Trio Patryka Zakrockiego; austriacki klezmer band Die Hawaras; aktor i performer Yuri Vedenyapin, który oprócz występów wykłada także język jidysz na wielu prestiżowych uniwersytetach: Harvard, Cambridge czy Columbia. Symcha Keller z zespołem zabierze nas w podróż do mistycznego ruchu Chasydów. Ruch ten narodził się w społeczności żydowskiej na Kresach Wschodnich, aby w szybkim czasie dotrzeć do całej Galicji. W programie usłyszymy autentyczną muzykę z żydowskich miasteczek tamtych czasów, z siedzib rabinów, mistyków, kaznodziei.

To jeszcze nie koniec atrakcji i ciekawych brzmień. Klarnecista, saksofonista i showman w jednym, znany już publiczności festiwalowej lider grupy BUM BUM ORKeSTAR Oliwier Andruszczenko, tym razem wystąpi z zespołem Czarnina, w skład którego wchodzą: Nina Kodorska, Patryk Walczak i Hipolit Woźniak. Artyści zgłębiają historię, tradycję i kulturę Romów oraz reinterpretują tradycyjne melodie romskie, rumuńskie, bałkańskie i bliskowschodnie. Na ich koncertach można usłyszeć pieśni w różnych językach i dialektach, wyróżniające się silną ekspresją i charakterystycznym akustycznym brzmieniem. Koncerty Czerniny to muzyczna wędrówka, która rozpoczyna się w Indiach i wiedzie się przez różne kraje, w których latami Cyganie gościli i gdzie zostawili po sobie swój najcenniejszy muzyczny skarb.

Także na Senatorskiej będzie można obejrzeć dwa bardzo różne, ale niezwykle poruszające projekty w wykonaniu młodych aktorek Teatru Żydowskiego. Pierwszy z nich to spektakl muzyczno-poetycki „Śpiew za drutami” (tak zatytułowany jest tom z poezją Henryki i Ilony Karmel) z udziałem Emmy Herdzik i Adrianny Kieś. Drugim wydarzeniem jest dotykający tematu relacji kobiet z ich ciałami i tego, jaki wpływ mają na to kultura oraz relacje społeczne, performance muzyczny „Ciało” Adrianny Dorociak i Marty Parzychowskiej, zainspirowany twórczością Eve Ensler, której ojciec z pochodzenia był Żydem, matka chrześcijanką. Wspomnijmy także o muzycznym występie: Inga Żebrowska & Szpetni wystąpią z koncertem z pogranicza piosenki aktorskiej i poezji śpiewanej.

Na Scenie Letniej odbędą się nasze coroczne hity: jedna z najcieplej odbieranych imprez przygotowywanych co roku przez Dyrektorkę festiwalu, Gołdę Tencer, czyli W kuchni mamy Soni oraz spektakle dla dzieci (z których także dorośli mogą się wiele nauczyć!) przygotowywane przez Teatrzyk Lalkowy SIMCHE.

TEATR WIELKI — OPERA NARODOWA, plac Teatralny 1

Od kilku lat to miejsce, w którym mamy zaszczyt organizować koncert finałowy Festiwalu. W tym roku czeka nas wyjątkowe wydarzenie, ponieważ po raz drugi udało nam się zaprosić Arę Malikiana! Ten międzynarodowej sławy hiszpański skrzypek i kompozytor pochodzenia ormiańskiego, urodzony w Libanie jest laureatem wielu prestiżowych nagród i wyróżnień (był nominowany m.in. do Latin Grammy Awards). Artysta wyróżnia się wśród innych muzyków mistrzowskim i oryginalnym wykonywaniem utworów muzyki klasycznej oraz autorskich, kompozycji przesyconych kulturą Bliskiego Wschodu, Europy Środkowej, Argentyny i Hiszpanii. Malikian koncertuje na całym świecie, grał z prestiżowymi orkiestrami m.in. w Anglii, Szwajcarii, Portugalii czy Japonii. Jest także autorem muzyki m.in. do filmów Pedro Almodovara. Każdy koncert artysty to widowisko pełne tańca, kostiumów, barw i efektów. Emocje i humor w połączeniu z unikalną techniką gry na skrzypcach artysty nikogo nie pozostawią obojętnym!

SYNAGOGA IM. MAŁŻONKÓW NOŻYKÓW, ul. Twarda 6

W Synagodze  tradycyjnie będziemy mieć zaszczyt zorganizować uroczysty koncert kantoralny, który oficjalnie otworzy tegoroczny Festiwal. W tym roku wystąpi wybitny nowojorski kantor, ulubieniec festiwalowej publiczności Yaakov „Yanky” Lemmer przy akompaniamencie Menachema Bristowskiego oraz zespół Oliwiera Andruszczenki. Ci sami artyści wystąpią również w celebrowanej co roku uroczystej Hawdali, którą poprowadzi Etel Szyc.

Poza wydarzeniami nawiązującymi do klimatu tego miejsca — ostatniej i jedynej z warszawskich synagog, która nie tylko przetrwała II wojnę światową, ale i działa do dziś — odbędą się tu także koncerty prezentujące inne gatunki muzyczne. Pierwszym z nich będzie koncert klasyczny prezentujący twórczość niemieckiego kompozytora pochodzenia żydowskiego Feliksa Mendelssohna w wykonaniu Royal String Quartet. RSQ to działający od ćwierćwiecza polski kwartet smyczkowy, którego skład tworzą: Izabella Szałaj-Zimak, Elwira Przybyłowska, Paweł Czarny oraz Michał Pepol. Kolejny — koncert jazzowy, projekt „Gone” zagra trzech niezwykłych muzyków z Włoch: Gianluca Lusi, uważany za jednego z najlepszych włoskich saksofonistów, prawdziwy wirtuoz akordeonu Simone Zanchini oraz Luigi Masciari, gitarzysta, znany aranżer i kompozytor jazzowy.

Synagoga otworzy swoje drzwi dla zwiedzających, będzie tu też możliwość spotkania z rabinem i zadania mu „stu pytań”.

PLAC GRZYBOWSKI

Podczas 21. edycji Festiwalu Warszawa Singera będziemy też oczywiście w miejscu, w którym wszystko się zaczęło — na Placu Grzybowskim! W festiwalowy piątek znów rozstawimy tu wielki stół i zaprosimy uczestników na wspólną kolację szabatową. Po zakończeniu uroczystego wieczoru Szabat Szalom na placu odbędzie się koncert plenerowy Noc Klezmerów. Kto w nim wystąpi? Na razie to niespodzianka!

TEATR KWADRAT, ul. Marszałkowska 138

Także i w tym roku dzięki gościnności Dyrekcji Teatru Kwadrat będziemy występować na naszej zaprzyjaźnionej scenie! Spotkamy gwiazdy, których chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. Zagrają tu koncerty m.in.: jeden z najwybitniejszych polskich pianistów Adam Makowicz oraz wielka dama polskiej sceny muzycznej Sława Przybylska, która wystąpi przy akompaniamencie wirtuoza fortepianu Janusza Tylmana. Polsko-izraelska artystka Olga Avigail Mieleszczuk oraz zespół Tango Attack zaprezentują projekt „Bramy Jerozolimy”, a towarzyszyć im będzie gość z Izraela, wybitny perkusista Erez Mounk. Jednym z najciekawszych koncertów tej edycji będzie występ Liraz, izraelskiej artystki o irańskich korzeniach, inspirującej się muzyką irańską sprzed rewolucji 1979 roku, która przyjedzie ze swoim zespołem. Garażowe rytmy, żywe werble, kosmiczne syntezatory i oczywiście wyśmienity wokal Liraz śpiewającej w języku perskim gwarantują wyśmienite show!

Na dużej scenie Teatru Kwadrat najnowszy projekt „Narkotyki” zaprezentuje znany i doceniany przez naszą publiczność Jan Emil Młynarski. Są to piosenki— poetyckie metafory miłości, ale tytuł jest też przenośnią opisującą tajemną, wciągającą moc dawnej lirycznej melodii z poetyckim tekstem. Młynarskiemu na scenie towarzyszyć będzie zespół instrumentów dętych blaszanych — Brass Federacja.

Oprócz muzyki bardzo ważnym elementem festiwalu jest teatr. W ramach teatralnej odsłony 21. edycji Festiwalu Warszawa Singera po raz pierwszy wystąpią artyści z Serbii, na czele ze znaną aktorką Mileną Radulivić. Zaprezentują sztukę patrona Festiwalu Icchoka Baszewisa Singera „Tajbełe i jej demon”. Kolektyw teatralny Teatr Śmiechu z Frankfurtu nad Odrą przedstawi natomiast częściowo lalkowy spektakl inspirowany prozą Brunona Schulza „Republika marzeń” z muzyką na żywo w tle. Przedstawienie jest wynikiem kooperacji polsko-niemieckiej, a jego reżyserem jest uznany twórca lalkowy Frank Soenhle.

Międzynarodowe Duo “MOON&MELODY” to folktroniczny duet Roksany Vikaluk, ukraińsko-polskiej kompozytorki, pieśniarki i reżyserki, na stałe mieszkającej w Berlinie oraz niemieckiego muzyka i wynalazcy Wolframa Spyry. Artyści zaprezentują na festiwalu wyjątkowy projekt — teatralizowany koncert „Arumnemen Di Welt! ze śpiewem aszkenazyjskim, sefardyjskim, białym i klasycznym — piękną opowieść o dramacie nieuchronności losu i swoistej ironii żydowskiego humoru. Na niezapomniany wieczór muzyki i humoru zaprosi też Janusz Tencer. Polsko-żydowsko-szwedzki artysta zaprezentuje utwory, do których w większości sam napisał teksty i muzykę.

AUSTRIACKIE FORUM KULTURY, ul. Próżna 7/9

Z wielką przyjemnością zaprosimy publiczność festiwalową do kolejnego z naszych ulubionych miejsc. W Austriackim Forum Kultury będą odbywać się festiwalowe spotkania, wykłady, wystawy, pokazy filmów. Odbędą się tu spotkania z cyklu Żydowski Salon Literacki pod opieką Remigiusza Grzeli.

W tym roku gościć będziemy m.in. Jacka Leociaka, Patrycję Dołowy, Elżbietę Ficowską, Grzegorza Gaudena, Krostofa Zorde czy Helenę Lindskog. Tu także odbędą się spotkania z cyklu „Opowiedz mi swoją historię” prowadzone przez m.in. Jana Ordyńskiego. Podczas spotkań z cyklu Mistrzowie Czytają znów posłuchamy najlepszej prozy żydowskiej w wybitnych interpretacjach znanych polskich aktorów, a pasjonaci jidyszystyki z pewnością zjawią się na spotkaniach Klubu Miłośników Kultury Żydowskiej.

CENTRUM KULTURY JIDYSZ, ul. Andersa 15

W tym roku ponownie zaprosimy publiczność do Centrum Kultury Jidysz — wyjątkowego miejsca na kulturalno-edukacyjnej mapie Warszawy. Podczas sesji naukowej i spotkań literackich przedstawimy najnowsze osiągnięcia polskiej jidyszystyki. W spiżarni CKJ na naszych gości będzie czekać Katarzyna Batarowska z mirabelką — symbolem Muranowa, kojarzącym się z wakacyjną beztroską. Wszystkich chętnych zabierze w smakowitą podróż przez wyśmienite śliwkowe specjały. W pracowni plastycznej — warsztaty trójwymiarowej ilustracji skupione wokół motywu róży poprowadzi Dominika Ludwig. Wspólnie zastanowimy się także nad złożonością żydowskiej tożsamości podczas zajęć z krawiectwa artystycznego prowadzonych przez  Monikę Piterę. W cyrkowy wątek obecny w kulturze jidysz wprowadzać będzie Barbara Szablisty, nie zabraknie także tematycznych warsztatów jidyszowych omawianych z Karoliną Szymaniak.

Przygotowując program Festiwalu nie zapominamy również o seniorach, którzy aktywnie uczestniczą w wydarzeniach. W ramach dnia otwartego Uniwersytetu Trzeciego Wieku zapraszamy m.in. do wspólnego projektowania ślubnego baldachimu z Moniką Krajewską, na warsztaty tańca izraelskiego z Kingą Kalupą, warsztaty zapomnianych przedwojennych piosenek żydowskich prowadzone przez Roberta Lipkę oraz potańcówkę i koncert mini orkiestry warsztatowej Roberta Lipki. Do zobaczenia!

TEATR ŻYDOWSKI (wydarzenia towarzyszące), Scena w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa — al. Niepodległości 141a / Scena Kameralna im. Szymona Szurmieja — ul. Senatorska 35 

Na scenach udostępnianych przez Teatr Żydowski, stałego partnera Festiwalu, w tym roku czeka na naszych widzów kilka bardzo ciekawych wydarzeń. Po raz kolejny będzie okazja do obejrzenia m.in. takich spektakli jak: głośny „Dybuk” w reż. Mai Kleczewskiej nagrodzonej za to dzieło „Laurem Konrada” — spektakl wystawiony po raz pierwszy w 2015 roku; „Circus Kafka” w reż. Michała Walczaka — cyrkopunkowy musical o bezsenności i niebezpieczeństwach płynących z czytania oparty na motywach książki Remigiusza Grzeli „Bagaże Franza K. Podróż, której nigdy nie było”; „Podróżnicy” Pawła Mossakowskiego w reż. Gosi Dębskiej — spektakl wystawiony po raz pierwszy w 55. rocznicę wydarzeń Marca’68. To tekst, który otrzymał wyróżnienie w finale Międzynarodowego Konkursu im. Szymona Szurmieja na Dramat Współczesny o Tematyce Żydowskiej; „Szlagiery żydowskiego kabaretu” scenariusz i reżyseria Gołda Tencer, zapewniającego solidną dawkę przedwojennej żydowskiej muzyki i humoru w postaci skeczy m.in. Tuwima, Hemara i Jurandota.

Zobaczymy także  arcyzabawne, choć już współczesne dzieło Daniela Simona w tłumaczeniu Janusza Tencera „The Convertible Girl/Szabasowa Dziewczyna” w reż. Marcina Sławińskiego. Na widzów czekają też oczywiście najnowsze spektakle Teatru Żydowskiego: czerwcowa premiera, czyli spektakl „Houdini. Odyseja magiczna” w reż. Michała Walczaka, określany jako „musicalowy escape room”; „Miasto bez Żydów” w reż. Karoliny Kirsz — marcowa premiera na motywach pierwszej w Europie antyfaszystowskiej powieści autorstwa Hugo Bettauera. Zostanie też wystawiony spektakl „Żydowski Pies” w reż. Ewy Galicy, na podstawie książki Ashera Kravitza, który powstał w ramach projektu BIMA — Scena Młodych we współpracy z Akademią Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.