Żydowski Salon Literacki: „Stawić opór nurtowi. Anda Rottenberg i Maria Poprzęcka” – spotkanie z autorkami książek „Schyłek” i „Trudny wiek” oraz „Śmierć przed obrazem”
Prowadzenie: Remigiusz Grzela
(„Schyłek. Dziennik 2019 – 2022” A. Rottenberg – Wydawnictwo OsnoVa, 2024; „Śmierć przed obrazem. O sztuce, starości i zanikaniu” M. Poprzęcka – Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2025)
Anda Rottenberg, kuratorka wystaw, krytyczka sztuki, pisarka przez całe życie pisze dziennik. Publikuje cyklicznie fragmenty z różnych okresów. Ten dziennik obejmuje lata 2019-2022, czyli również okres pandemii. Autorka podejmuje temat starzenia się, zbliżania się do końca życia. Opisuje trudy zmagania się ze starością, dolegliwościami, niekończącymi się wizytami lekarskimi, samotnością, na którą się zdecydowała. Stara się robić porządki, przygotować się na śmierć. Jednocześnie dla świata zewnętrznego pozostaje bardzo aktywną i towarzyską osobą. Nie przestaje podróżować, na odczyty, na otwarcia wystaw, na premiery, na festiwale literackie czy teatralne, biennale sztuki. Czasem towarzysko, na kilka dni odpoczynku. Jeździ po świecie i po kraju. W czasie pandemii przygotowuje książkę kulinarną złożoną z przepisów podesłanych przez znajomych i przyjaciół – powstaje Kuchnia towarzyska.
Maria Poprzęcka po raz kolejny potwierdza swoją niezwykłą erudycję, wrażliwość na zjawiska kultury oraz nieprzeciętny talent eseistyczny.
Książka niniejsza, chociaż wpisuje się w szeroki nurt refleksji nad starością, pozostaje jednak na jego obrzeżu. Nie jest kolejnym przyczynkiem do rozległej historii starości i ludzi starych. Mówi o sztuce. O sztuce wobec starości, o ich wzajemnych relacjach. O sztuce, której w różnych okolicznościach starość niespodzianie staje na drodze. Wypierana lub przyjmowana z rezygnacją, starość może ponaglać albo obezwładniać, wywoływać panikę albo bunt, napawać przerażeniem albo spokojem. W żadnym razie nie pozwala o sobie zapomnieć. Odsłania niedoświadczane przedtem strony życia. Także niezauważane czy nieprzeczuwane strony sztuki.
Każda starość jest inna. Zebrane tu niespójne teksty nie są więc ani opowieścią o starości, ani rozpatrującymi wybrane przykłady „studiami przypadków”. Są – idąc za sugestią Miłosza, że lepiej o starości nie pisać – zaledwie „dotknięciami i odbiciami” tej kondycji, która czeka i nieuchronnie nadchodzi.
Bogusław Deptuła w rozmowie z Marią Poprzęcką, Jak malować staruszki| Dwutygodnik, nr 409, kwiecień 2025
Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15
Wstęp wolny; liczba miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane
