Z cyklu „Opowiedz mi swoją historię”  spotkanie z Beatą Izdebską-Zybałą, autorką książki „Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie. Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”. O tym, jak Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie stworzyli na Stawisku dom dla uciekających z wojennej pożogi i angażowali się w pomoc Żydom

Prowadzenie: Remigiusz Grzela

W spotkaniu udział weźmie MATYLDA ELENGE, prawnuczka Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów.

[Wydawnictwo Akademickie SEDNO]

Opowiedz mi swoją historię….

Jarosław Iwaszkiewicz znany jest jako wielki pisarz, autor wspaniałych utworów poetyckich jak choćby „Ciemne ścieżki”, „Lato 1932”, ale jest też autorem znakomitych utworów prozatorskich. Wiele jego opowiadań doczekało się ekranizacji, wspomnijmy jedynie wielkie adaptacje Andrzeja Wajdy: „Panny z Wilka” czy „Brzezina”. Pozostaje postacią intrygującą i ciekawą, nie tylko jako właśnie ów wielki polski pisarz, ale z uwagi na dynamikę jego życia. Wraz z żoną Anną, należy do Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ten fakt nie jest powszechnienie znany. Medalem izraelskiego Instytutu Yad Vashem zostali uhonorowani pośmiertnie w kwietniu 1991 r. Wymaganą dokumentację złożyła tam Maria Iwaszkiewicz, córka, wraz ze świadectwem Joanny Kramsztyk-Prochaski, jedna z osób ocalonych przez Iwaszkiewiczów. Świadectw pomocy jest wiele. Pomocy zaczęli udzielać już w 1939 r., sąsiadom i okolicznym mieszkańcom pochodzenia żydowskiego oraz przyjaciołom i znajomym z kręgu literackiego. W getcie znalazł się jego wieloletni przyjaciel Aleksander Landau, pianista, Adolf Goldfeder, prawnik i pianista, Roman Kramsztyk, rodzice Pawła Hertza i Józefa Rajnfelda, żydowscy sąsiedzi i znajomi z Brwinowa i Podkowy Leśnej. Maria Iwaszkiewicz, córka, wielokrotnie podkreślała: „moi Rodzice uważali pomoc zagrożonym ludziom za rzecz tak naturalną, że nigdy nie starali się o żadne wyróżnienia czy nagrody”.
Ona sama jednak była przekonana, że powinien pozostać ślad po ich odwadze i moralnej wielkości podczas II wojny światowej. Iwaszkiewiczowie byli istotnym składnikiem sieci pomocy, dzięki której szereg zagrożonych Zagładą przeżyło wojenną gehennę. Wspierali m.in. rodzinę Jankiela Karwassera z Brwinowa (dzięki ich pomocy wojnę przeżyli jego synowie Natan i Mojżesz). Pomagali Anieli Neufeldowej, Andrzejowi, Irenie i Joannie Kramsztykom, Józefowi i Delfinie Muszkat, czy profesorowi Ludwikowi Wertensteinowi i jego rodzinie z Turczynka oraz wielu innym osobom. Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie dotkliwie odczuwali tragiczny los żydowskich przyjaciół. W Dzienniku Iwaszkiewicz pisał„… Dreszcz mnie przechodzi, że tutaj mieszkają moi przyjaciele, rodzice przyjaciół” – pisał w lutym 1941 r. gdy zobaczył getto z okien tramwaju. Czuł zawstydzenie, że żyje mimo wszystko w jakoś normalnym świecie. Ubolewał nad spodziewanymi skutkami moralnymi tej sytuacji. Pisał w Dzienniku, że najgłębszą ranę, którą Niemcy zadali ludzkości, to utrata wspólnoty ludzkiej i utrata poczucia człowieczeństwa. Dotykała ona wszystkich: ofiar, katów i świadków. Notował w Dzienniku: „To wszystko było bardzo trudne do zrozumienia i do przeżycia. Zrozumieć tego nawet nie próbujemy, ale przeżyć to trzeba”.

Beata Izdebska-Zybała absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Publikowała w „Twórczości” i „Plus-Minus”, cotygodniowym dodatku kulturalnym do dziennika „Rzeczpospolita”, opracowała listy Jarosława Iwaszkiewicza m.in. z Kazimierzem Orłosiem, Krystyną Irzykowską-Pytel. Współpracowała z pismem „Magazyn Literacki KSIĄŻKI”, gdzie publikowała recenzje. Kuratorka wystawy „Iwaszkiewiczowie. Sprawiedliwi wśród Narodów Świata” w 30. rocznicę przyznania im medalu. Jest adiunktem w Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku. 

Matylda Elenge pracuje jako coachka ds. relacji z pieniędzmi i mentorka biznesowa; pomaga przedsiębiorczym osobom z ADHD, które chcą bez energetycznego i emocjonalnego przebodźcowania zarabiać w swoich biznesach, cieszyć się bezpieczeństwem finansowym, które pozwoli im żyć na własnych zasadach. Prowadzi podcast ADHD, Biznes, Pieniądze. Od roku prowadzi swój autorski program coachingowo-mentoringowy Akademia Biznesu ADHD „Sięgnij po Marzenia” oraz grupę na FB ADHD, Biznes, Pieniądze. Znaleźć ją można na Facebooku pod panieńskim nazwiskiem Matylda Włodek. Mieszka w Warszawie, jest dumną matką trzech wspaniałych dziewczynek.

Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9

Wstęp wolny; liczba miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane

Wydarzenie transmitowane on-line na profilach Austriackiego Forum Kultury i Festiwalu Warszawa Singera na Facebooku