Wieczór z Irit Amiel (1931-2021)

• Czytanie performatywne fragmentów prozy i poezji Irit Amiel

Reżyseria: Karolina Kowalczyk, dramaturgia: Natalia Królak

Wystąpią: Jerzy Walczak, Joanna Przybyłowska, Jakub Buchner (muzyka elektroniczna)

„Kto może skuteczniej budować mosty porozumienia pomiędzy naszymi narodami aniżeli ludzie słowa? Bo przecież wszystko zaczyna się od słów. Słowa mogą zabijać albo wskrzeszać.” – Irit Amiel

Zachęcone przejmującą podróżą, którą odbyły razem z zespołem podczas pracy nad zrealizowanym w Teatrze Żydowskim spektaklem „Długi” wg opowiadania Irit Amiel,

reżyserka Karolina Kowalczyk i dramaturżka Natalia Królak po raz kolejny sięgają po teksty urodzonej w Częstochowie izraelskiej pisarki, autorki terminu „osmaleni”.

„Jak wytłumaczyć tym, którzy na szczęście urodzili się później, że akurat ona z półtora miliona innych dzieci została przy życiu; i do czego ją to zobowiązuje?” – Irit Amiel, wstęp do tomiku „Spóźniona”.

• Po czytaniu performatywnym rozmowa  z Remigiuszem Grzelą, który przyjaźnił się ze zmarłą w 2021 roku pisarką.

Prowadzenie: Karolina Kowalczyk i Natalia Królak

IRIT AMIEL, fot. Sylwia Rogala

Irit Amiel (ur. Irena Librowicz) – poetka, prozaiczka, tłumaczka. Urodziła się w 1931 roku w Częstochowie, zmarła w 2021 roku w Izraelu. Wojnę przeżyła w Polsce w częstochowskim getcie i na „aryjskich papierach” w Warszawie i w okolicznych wsiach. Opuściła Polskę w 1945 roku i nielegalną drogą (przez obozy dipisów w Niemczech, we Włoszech i na Cyprze) w 1947 roku dotarła do Palestyny. Od tego czasu żyła w Izraelu. Studiowała języki, historię i literaturę.

Wydała dwa zbiory opowiadań w języku polskim: tom Osmaleni (I wyd. 1999) nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2000 oraz Podwójny krajobraz (2008) nominowany do tejże nagrody  w 2008 roku. Pierwszy z tomów został napisany również po hebrajsku (pt. Ceruwim) oraz wydany w języku węgierskim i angielskim, drugi – w języku włoskim.

Pisarka wydała zbiorek własnych wierszy hebrajskich (1994, 1995, 1998) oraz kilka tomów wierszy po polsku: m.in. Egzamin z Zagłady (1994, 1998), Nie zdążyłam (1998), Wdychać głęboko (2002). W 2015 roku opublikowała autobiografię Życie – tytuł tymczasowy.

Własne utwory Irit Amiel ukazywały się w izraelskim tygodniku „Nowiny-Kurier”, w roczniku „Kontury”, w warszawskim „Słowie Żydowskim” i „Midraszu”, w poznańskim „Arkuszu”, „Czasie Kultury”, w „Kulturze” paryskiej, „Kresach”, w „Nowej Polszy” oraz w „Zeszytach Literackich”.

W roku śmierci pisarki ukazała się książka Ostatnie fastrygi. Irit Amiel w rozmowie z Agnieszką Piśkiewicz-Bornstein, będąca w pewnym sensie, jej testamentem, ostatnim, choć nie ostatecznym, literackim słowem. W przeczuciu, że pisze po raz ostatni, pisarka opowiada swojej sekretarce Agnieszce Piśkiewicz-Bornstein raz jeszcze własną biografię i odpowiada na szereg niezadawanych dotąd, niekiedy dość niewygodnych pytań, ale tym razem daje się prowadzić także w różne małe uliczki – wyjawia szczegóły dotyczące Częstochowy, getta, pierwszych lat życia w Izraelu, wychowywania dzieci. Rozprawia się również z literaturą Zagłady, relacjami z Polską i Bogiem. Jest w swoich sądach tak silna i przekonująca, jak w uczuciach. Po raz pierwszy też dopuszcza drugą osobę tak blisko siebie, dlatego Ostatnie fastrygi to także mistrzostwo intymnej rozmowy. Rozmowa rzeka, ale bardzo meandrująca i ciepła. Książkę uzupełniają liczne kolorowe zdjęcia z albumu rodzinnego, przypisy oraz posłowie. (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2021)

Scena Kameralna Teatru Żydowskiego, ul. Senatorska 35

Wstęp po potwierdzeniu obecności – od 7 do 23 sierpnia w Biurze Festiwalowym, ul. Senatorska 35, tel. 694 686 339; miejsca nie są numerowane