„Szymon Szurmiej – historyczna dyrekcja” – wykład Rafała Dajbora
W tym roku kończyłby 100 lat. Pośród czworga dyrektorów powojennego Teatru Żydowskiego – kierował tym teatrem najdłużej. Szymon Szurmiej łączył swoją dyrekcją legendarne czasy Idy Kamińskiej ze współczesnością. Na wykładzie poznamy historyczne konteksty jego dyrekcji, przyjrzymy się jak Szurmiej kontynuował dzieło Kamińskiej, a także w jaki sposób jego następczyni, Gołda Tencer, „wietrząc teatr, ale nie robiąc przeciągu”, jak sama to określiła, łączy tradycję z nowoczesnością.
Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9
Wstęp wolny, miejsca nie są numerowane
„Varshe, Varshe”/”Varsovie, Varsovie”/”Warszawa, Warszawa” – spotkanie z rysownikiem i autorem komiksów Didierem Zuilim |FR|
Warszawa, powstanie w getcie, Emmanuel Ringelblum – o tym, jak powstawał komiks w trzech językach: francuskim, jidysz i polskim, z autorem porozmawia Martyna Steckiewicz, kulturoznawczyni i nauczycielka jidysz związana z CKJ.
Spotkanie odbędzie się w języku angielskim, na polski tłumaczyć będzie Joanna Warchoł.
Didier Zuili – (ur. w Paryżu w 1958 roku) – twórca i ilustrator komiksów, autor opowiadań, dramatów, reżyser filmowy. W 1979 roku ukończył studia z zakresu literatury współczesnej na Wydziale Literatury w Aix-en-Provence. W 1983 roku zajął się projektowaniem graficznym i ilustracją, współpracował z czasopismami i galeriami sztuki. W latach 1999-2010 był reżyserem telewizyjnych filmów dokumentalnych i fabularnych. W 2010 roku zdecydował się poświęcić pracy jako autor i ilustrator.
Martyna Steckiewicz – Absolwentka Uniwersytetu SWPS, zajmuje się głównie kulturą jidysz oraz tematem historii i współczesności Żydów w Polsce. Nauczycielka jidysz w Centrum Kultury Jidysz w Warszawie.
Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15
Wstęp wolny
Wydarzenie odbywa się pod patronatem Żydowskiego Instytutu Historycznego
Żydowski Salon Literacki | Spotkanie autorskie z Jarosławem Kurskim wokół książki „Dziady i dybuki”
Prowadzenie: Remigiusz Grzela
„Dziady i dybuki” (Wydawnictwo Agora, 2022) to bez wątpienia najważniejsza książka ubiegłego roku.
Historia rodzinna, którą Jarosław Kurski usiłował rekonstruować przez lata. Opowieść o tragicznych losach żydowskiej rodziny, losach ukrywanych i przemilczanych. O poszukiwaniu drogi do polskości. Prywatne historyczne śledztwo prowadzi Jarosława Kurskiego od Ukrainy po Australię.
„Od pierwszego zdania o Mamie Autora nie mogłem się oderwać od tej książki, póki nie dotarłem do ostatniego. Książka fascynuje i wciąga, gdyż jest opowieścią detektywistyczną o koligacjach rodzinnych (niesamowitych, zda się – nieprawdopodobnych!). „Dziady i dybuki” potwierdzają atrakcyjność idei akulturacji w polszczyźnie. Roman Dmowski bałby się takich ludzi jak ukochana Mama Jarka; przy tem postać to skomplikowana, wzorcowo wydobyta z wizerunku Polski Jagiellońskiej.” Marian Turski
„Książka potwierdza, że istnieją polscy marani, którzy jak hiszpańscy conversos przyjęli chrześcijaństwo, ale zachowali pamięć o swym żydowskim pochodzeniu. Jarosław Kurski, przełamując zmowę milczenia, odsłania rodzinne sekrety i opowiada historię syna, którego dręczy brakujący element w genealogicznej układance. Zadaje sobie dramatyczne pytanie: dlaczego dziady i dybuki – duchy przodków polskich i żydowskich – nie mogą stać w jednym domu? I czy możliwe jest ich pojednanie?” Agata Bielik-Robson
„Jedna z najbardziej poruszających książek, jakie zdarzyło mi się przeczytać. Przejmująca, a zarazem tragiczna historia żydowskiej rodziny poszukującej drogi do polskości. Historia ludzi, którzy na taką właśnie (nieodwzajemnioną) miłość zostali skazani i taką zostali przebodzeni ojczyzną.” Jan Grabowski
Jarosław Kurski – Zastępca redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”. Należał do opozycyjnego Ruchu Młodej Polski. Aresztowany w stanie wojennym. Członek redakcji „Solidarności”, podziemnego pisma regionu gdańskiego. Pracował dla hiszpańskiej agencji prasowej EFE i w „Tygodniku Gdańskim”. Był rzecznikiem prasowym Lecha Wałęsy. W sprzeciwie wobec „wojny na górze” zrezygnował z pracy. Opublikował Wodza, polityczny portret przewodniczącego „Solidarności” na tle ówczesnych wydarzeń. Od stycznia 1991 r. publicysta „Wyborczej”, a od 2006 r. jej wicenaczelny. Prowadził rozmowy polityczne w Polsacie, TVP i TOK FM. Autor esejów o Raymondzie Aronie Pokój z widokiem na historię oraz biografii Jan Nowak-Jeziorański. Kurier wolności oraz książki „Dziady i dybuki. Opowieść dygresyjna”, za którą otrzymał m.in. Nagrodę Specjalną POLITYKI. Oficer Krzyża Orderu Odrodzenia Polski i Kawaler Orderu Francuskiej Legii Honorowej.
Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9
Wstęp wolny; miejsca nie są numerowane
Z cyklu „Opowiedz mi swoją historię” | „Opowieść mojej mamy. Ocalić rodzinną historię od zapomnienia” – spotkanie autorskie z filolożką i tłumaczką Małgorzatą Wryk
Prowadzenie: Anna Ziarkowska
Rozmowa przeplatana będzie utworami muzycznymi w wykonaniu córki autorki mezzosopranistki Marty Wryk, przy akompaniamencie pianistki Laury Kluwak-Sobolewskiej
 fot. archiwum własne | Małgorzata Wryk, ur. 1954, jest filolożką i tłumaczką. Książka „Opowieść mojej mamy” (Wydawnictwo ZNAK, luty 2023) jest jej literackim debiutem. Już podczas pisania „Opowieści” poszczególne rozdziały książki były „na gorąco” drukowane w Gazecie Wyborczej, Tygodniku Powszechnym, Newseweeku, Rzeczpospolitej i Ale Historii. ———————- Obóz. Marsz śmierci. Rzeź Woli. Ubeckie tortury. Słowa te były wypowiadane w jej domu – szeptem lub krzykiem – odkąd pamięta. Wsiąkły w nią tak jak tusz w numerze wytatuowanym na przedramieniu matki. Małgorzata zaczyna pisać. Czas przekazać tę historię dalej. – Zgadnij, skąd dzwonię?! – każę mamie zgadywać, ale mój pełen radości i dumy głos zdradza szybko powód mojego podekscytowania. Cieszymy się razem, teraz będziemy sobie codziennie rozmawiać. Fragment „Opowieść mojej mamy”; tekst ze strony wydawnictwa |
| Marta Wryk – mezzosopranistka mająca w dorobku ponad 40 ról operowych na scenach Europy i USA, absolwentka Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w Warszawie oraz Manhattan School of Music w Nowym Jorku. Występowała m.in. w Concertgebouw w Amsterdamie, Symphony Space w Nowym Jorku, Tonhalle w Düsseldorfie, Filharmonii w Kolonii, Filharmonii w Luksemburgu, Sali Koncertowej NOSPR w Katowicach, Operze w Köln, Hessisches Staatstheater w Wiesbaden oraz na Festiwalu Bachowskim w Świdnicy, Festiwalu Mozartowskim w Warszawie, Wiesbadner Meifestspiele, Caramoor Festival oraz Chautauqua Festival w Nowym Jorku. Spiewaczka angażuje się również w edukację obywatelską poprzez sztukę. Współtworzyła i prowadziła warsztaty kreatywności i improwizacji dla takich organizacji, jak Oper Bonn, BTVN 2020, European University Alliance for Global Health i Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci. |  fot. Karpati & Zarewicz |
 fot. Zalewska | Laura Kluwak-Sobolewska – ceniona pianistka kameralistka, specjalizującą się w repertuarze wokalnym; profesor sztuki, Kierownik Katedry Pieśni i Kameralistyki Wokalnej w Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu. Prowadzi działalność artystyczną w Polsce i w wielu innych krajach europejskich, a także m.in. Algierii, Tunezji, Jordanii, Rosji, Chinach czy w Stanach Zjednoczonych, m.in. w nowojorskiej Carnegie Hall. Działalność koncertową łączy z pedagogiczną, w swym dydaktycznym dorobku ma kilkudziesięciu laureatów konkursów – studentów i absolwentów kształconych pod jej kierunkiem i przy pianistycznej współpracy. Przez kilkanaście lat współpracowała z prof. Teresą Żylis-Garą oraz prof. Ryszardem Karczykowskim w ramach mistrzowskich kursów wokalnych w Radziejowicach. |
Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9
Wstęp wolny; miejsca nie są numerowane
Wydarzenie zorganizowane we współpracy z Fundacją Ogród Sprawiedliwych
Żydowski Salon Literacki | Jubileusz 100-lecia urodzin JÓZEFA HENA
Prowadzenie: Remigiusz Grzela
Fragmenty prozy Józefa Hena przeczyta Piotr Sierecki
8 listopada 2023 wybitny pisarz Józef Hen będzie świętował 100. urodziny. Z tej okazji zapraszamy do rozmowy o jego epoce i bogatej twórczości, która zawsze, nawet jeśli osadzona w wydarzeniach historycznych, zanurzona była w problemach nam bliskich i nas bolących. Hen jest autorem jednej z najważniejszych powieści o Warszawie „Nowolipie” – autobiograficznej relacji z końca przedwojennego świata, przede wszystkim świata warszawskich Żydów.
Józef Hen – prozaik, publicysta, dramaturg i scenarzysta. W dzieciństwie pisywał do „Małego Przeglądu”. Autor powieści i zbiorów opowiadań, m.in. „Cud z chlebem” (1956), „Kwiecień” (Książka Roku 1961), „Nikt nie woła” (napisana w 1957, wydana w 1990), „Krzyż Walecznych” (1964), „Przed wielką pauzą” (1966), „Opór” (1967), „Oko Dajana” (tryptyk nowelistyczny 1969-1972, drukowany w paryskiej „Kulturze” pod pseudonimem Korab), „Twarz Pokerzysty” , „Mgiełka” (1972), „Milczące między nami” (1985), „Odejście Afrodyty” (1995), „Pingpongista” (2008), „Szóste, najmłodsze” (2012). Publikował powieści historyczne: „Crimen” (1975), „Królewskie sny” (1989), wspomnienia: „Nowolipie” (1991) i „Najpiękniejsze lata” ( 1996), tomy zapisków „Nie boję się bezsennych nocy” (1987, 1992, 2001), a także „Dziennik na nowy wiek” (2010), „Powrót do bezsennych nocy” (2016), „Ja, deprawator” (2018), „Bez lęku. Dziennik współczesny” (2020). Autor głośnych biografii: „Ja, Michał z Montaigne” (1978), „Boy-Żeleński. Błazen – wielki mąż” (1998), „Mój przyjaciel król” (o Stanisławie Auguście, 2003). W 2014 roku ukazał się wybór wywiadów „Wiem, co mówię, czyli dialogi uzdrawiające. Spotkania z Józefem Henem”.
Jest autorem scenariuszy filmowych, m.in. „Krzyż Walecznych”, „Nikt nie woła”, „Bokser i śmierć”, „Prawo i pięść”, „Don Gabriel” oraz seriali: „Życie Kamila Kuranta” i „Królewskie sny”. Jego utwory tłumaczono na ponad 20 języków.
Duża Scena Teatru Żydowskiego, Klub Dowództwa Garnizonu Warszawa, al. Niepodległości 141a
Wstęp po potwierdzeniu obecności – od 7 do 23 sierpnia w Biurze Festiwalowym, ul. Senatorska 35, tel. 694 686 339; miejsca nie są numerowane
Żydowski Salon Literacki | Spotkanie autorskie z Remigiuszem Grzelą wokół książki „Trzy życia Ireny Gelblum”
„Trzy życia Ireny Gelblum”
Prowadzenie: Magdalena Rigamonti
Są takie życiorysy, w których nic się nie zgadza. Fikcja miesza się z prawdą i ta ostatnia z czasem się zaciera. Bywa, że w końcu łatwiej uwierzyć w fikcję niż w prawdę. Lata mijają, świadkowie odchodzą, fakty się gubią i pozostają jedynie fragmenty opowieści. A opowieść jest zawsze prawdziwa. Minęło dziesięć lat, odkąd Remigiusz Grzela wyruszył w biograficzną podróż z Ireną Gelblum: łączniczką Żydowskiej Organizacji Bojowej w getcie warszawskim, członkinią Mścicieli, którzy tuż po wojnie odpłacali Niemcom za Holokaust, krótko mieszkanką Palestyny, dziennikarką, która wróciła do komunistycznej Polski, by ją opuścić w efekcie antysemickiej nagonki w 1968 roku, wreszcie poetką i tłumaczką literatury polskiej we Włoszech, skąd z powrotem przyjechała do kraju urodzenia, aby w nim umrzeć w 2009 roku. Efektem tych poszukiwań była publikacja „Wybór Ireny” z 2014 roku. Teraz autor zmierzył się z jej życiem jeszcze raz, pozyskując nowe relacje i dokumenty. Jak sam pisze: „Choć Irena stała mi się bliższa i ujrzałem w niej człowieka z krwi i kości, to nadal pozostaje tajemnicza i nieuchwytna. Taka była dla wszystkich, którzy się z nią zetknęli. O takiej też opowiadam Czytelnikom…”.
(Wydawnictwo Bellona, marzec 2023)
Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9
Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane
Przystanek Poezja: Rose Ausländer (1901-1988)
Anna Rozenfeld i Piotr Wiszniowski zaprezentują wybrane wiersze poetki i do wspólnego czytania zaproszą także publiczność
Akompaniament: Przemysław Skałuba (klarnet)
Plac Grzybowski (przy fontannie)
Wstęp wolny
Przystanek Poezja: Nelly Sachs (1891-1970)
Anna Rozenfeld i Rafał Rutowicz zaprezentują wybrane wiersze poetki i noblistki i do wspólnego czytania zaproszą także publiczność
Akompaniament: Przemysław Skałuba (klarnet)
Skwer przed Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15
Wstęp wolny
Wieczór z Irit Amiel (1931-2021)
- Czytanie performatywne fragmentów prozy i poezji Irit Amiel
Reżyseria: Karolina Kowalczyk, dramaturgia: Natalia Królak
Wystąpią: Jerzy Walczak, Joanna Przybyłowska, Jakub Buchner (muzyka elektroniczna)
„Kto może skuteczniej budować mosty porozumienia pomiędzy naszymi narodami aniżeli ludzie słowa? Bo przecież wszystko zaczyna się od słów. Słowa mogą zabijać albo wskrzeszać.” – Irit Amiel
Zachęcone przejmującą podróżą, którą odbyły razem z zespołem podczas pracy nad zrealizowanym w Teatrze Żydowskim spektaklem „Długi” wg opowiadania Irit Amiel,
reżyserka Karolina Kowalczyk i dramaturżka Natalia Królak po raz kolejny sięgają po teksty urodzonej w Częstochowie izraelskiej pisarki, autorki terminu „osmaleni”.
„Jak wytłumaczyć tym, którzy na szczęście urodzili się później, że akurat ona z półtora miliona innych dzieci została przy życiu; i do czego ją to zobowiązuje?” – Irit Amiel, wstęp do tomiku „Spóźniona”.
- Po czytaniu performatywnym rozmowa z Remigiuszem Grzelą, który przyjaźnił się ze zmarłą w 2021 roku pisarką.
Prowadzenie: Karolina Kowalczyk i Natalia Królak
IRIT AMIEL, fot. Sylwia Rogala
Irit Amiel (ur. Irena Librowicz) – poetka, prozaiczka, tłumaczka. Urodziła się w 1931 roku w Częstochowie, zmarła w 2021 roku w Izraelu. Wojnę przeżyła w Polsce w częstochowskim getcie i na „aryjskich papierach” w Warszawie i w okolicznych wsiach. Opuściła Polskę w 1945 roku i nielegalną drogą (przez obozy dipisów w Niemczech, we Włoszech i na Cyprze) w 1947 roku dotarła do Palestyny. Od tego czasu żyła w Izraelu. Studiowała języki, historię i literaturę.
Wydała dwa zbiory opowiadań w języku polskim: tom Osmaleni (I wyd. 1999) nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2000 oraz Podwójny krajobraz (2008) nominowany do tejże nagrody w 2008 roku. Pierwszy z tomów został napisany również po hebrajsku (pt. Ceruwim) oraz wydany w języku węgierskim i angielskim, drugi – w języku włoskim.
Pisarka wydała zbiorek własnych wierszy hebrajskich (1994, 1995, 1998) oraz kilka tomów wierszy po polsku: m.in. Egzamin z Zagłady (1994, 1998), Nie zdążyłam (1998), Wdychać głęboko (2002). W 2015 roku opublikowała autobiografię Życie – tytuł tymczasowy.
Własne utwory Irit Amiel ukazywały się w izraelskim tygodniku „Nowiny-Kurier”, w roczniku „Kontury”, w warszawskim „Słowie Żydowskim” i „Midraszu”, w poznańskim „Arkuszu”, „Czasie Kultury”, w „Kulturze” paryskiej, „Kresach”, w „Nowej Polszy” oraz w „Zeszytach Literackich”.
W roku śmierci pisarki ukazała się książka Ostatnie fastrygi. Irit Amiel w rozmowie z Agnieszką Piśkiewicz-Bornstein, będąca w pewnym sensie, jej testamentem, ostatnim, choć nie ostatecznym, literackim słowem. W przeczuciu, że pisze po raz ostatni, pisarka opowiada swojej sekretarce Agnieszce Piśkiewicz-Bornstein raz jeszcze własną biografię i odpowiada na szereg niezadawanych dotąd, niekiedy dość niewygodnych pytań, ale tym razem daje się prowadzić także w różne małe uliczki – wyjawia szczegóły dotyczące Częstochowy, getta, pierwszych lat życia w Izraelu, wychowywania dzieci. Rozprawia się również z literaturą Zagłady, relacjami z Polską i Bogiem. Jest w swoich sądach tak silna i przekonująca, jak w uczuciach. Po raz pierwszy też dopuszcza drugą osobę tak blisko siebie, dlatego Ostatnie fastrygi to także mistrzostwo intymnej rozmowy. Rozmowa rzeka, ale bardzo meandrująca i ciepła. Książkę uzupełniają liczne kolorowe zdjęcia z albumu rodzinnego, przypisy oraz posłowie. (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2021)
Scena Kameralna Teatru Żydowskiego, ul. Senatorska 35
Wstęp po potwierdzeniu obecności – od 7 do 23 sierpnia w Biurze Festiwalowym, ul. Senatorska 35, tel. 694 686 339; miejsca nie są numerowane
„Życie po śmierci według Talmudu” – wykład Hanny Kossowskiej
Hanna Kossowska studiowała historię sztuki i etnografię oraz malarstwo i grafikę. Aktorka, malarka, maszgicha oraz animator kultury żydowskiej. Obecnie prowadzi warsztaty z kaszrutu, halachy, jidyszkajtu i sztuki żydowskiej. Zajmuje się malarstwem, grafiką i projektowaniem biżuterii. Ma w dorobku ponad trzydzieści wystaw oraz wiele projektów kostiumów i scenografii. Od wielu lat związana z festiwalami: Warszawa Singera w Warszawie, Zbliżenia w Gdańsku i Kultury Żydowskiej w Krakowie, na których jej wykłady oraz warsztaty, zarówno artystyczne jak i kulinarne, cieszą się ogromną popularnością.
Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9
Wstęp wolny, miejsca nie są numerowane
