2010

28 sierpnia rozpoczełą się VII edycja Festiwalu Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera” organizowanego przez Fundację Shalom. Legendarny klarnecista i saksofonista Giora Feidman, wybitni kantorzy Yakov Lemmer, Benzion Miller, Jakob Motzen, Alberto Mizrachi, najznakomitsi dyrygenci Krzysztof Penderecki i John Axelrod, niezwykły duet Nigela Kennedyego i Kroke, najlepsi muzycy polskiej i światowej awangardy: Raphael Rogiński, Mitch and Mitch, Kruzenstern & Parahod, wirtuozi muzycznej improwizacji: Boris Malkovski i Paweł Szamburski… to tylko niektóre przewidziane pozycje programowe.

Wielkim wydarzeniem był występ charyzmatycznego klarnecisty i saksofonisty Giory Feidmana (USA), który zagrał wspólnie z Gershwin Quartet (Niemcy/Rosja). Feidman jest jednym z najważniejszych wizjonerów współczesnego oblicza muzyki klezmerskiej, czerpiącym inspirację zarówno z klasyki gatunku jak i najnowszych zjawisk muzycznych.

Centralnym punktem VII edycji, dedykowanej Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata, był uroczysty koncert symfoniczny „Kadysz” w Kościele Wszystkich Świętych na pl. Grzybowskim. Podczas wieczoru 1 września Sinfonia Varsovia pod batutą Krzysztofa Pendereckiego (Polska) oraz Johna Axelroda (USA) wykonała kompozycje Krzysztofa Pendereckiego, Leonarda Bernsteina i Maxa Brucha. Towarzyszyli jej znamienici artyści: Samuel Pisar (USA), Kelley Nassief (USA), Alberto Mizrachi (USA), DanielOlbrychski, Izabela Matuła oraz Chór Chłopięcy Akademii Muzycznej w Warszawie i Chóry Opery i Filharmonii Podlaskiej.

Obecne były także inne wielkie gwiazdy żydowskiej sceny muzycznej: Nigel Kennedy (Anglia) & Kroke (Polska), którzy zaprezentowali projekt „East meets East”, Theresa Tova (Kanada) zaśpiewała jidysz jazz, skrzypek Yale Strom Elizabeth Schwartz(USA) zagrał tradycyjną muzykę żydowską z rumuńską nutą, a znakomity pianista Matt Herskowitz (Kanada) zaprezentował projekt „Jerusalem Trilogy”, będący wyjątkowym połączeniem muzyki żydowskiej i arabskiej. Można było usłyszeć także Michała Urbaniaka(Polska), Timnę Brauer (Austria) czy Leopolda Kozłowskiego (Polska).

O tym jak bogata i różnorodna może być współczesna muzyka żydowska przekonali się ci, którzy wybrali się na koncerty czołowych instrumentalistów polskiej i światowej awangardy. Efekty swoich eksploracji muzycznych przedstawił ceniony gitarzysta Raphael Rogiński (Polska), który zaprezentował swój projekt „Geniza – ziemia, powietrze, ogień”, instalację złożoną z muzyki i słowa z udziałem poetów Dariusza Pado i Radosława Wiśniewskiego. Rogiński powrócił na scenę festiwalową jeszcze dwukrotnie, solo oraz w towarzystwie wybitnych muzyków z nowatorskich formacji Mitch&Mitch (Polska), Kruzenshtern i Parahod (Izrael). Boris Malkovsky (Izrael), jeden z najbardziej obiecujących i zaskakujących wirtuozów muzycznej improwizacji, zaprezentował się w solowym repertuarze własnych kompozycji przekraczających granice gatunków od średniowiecza do XXI wieku, od Odessy do Nowego Yorku, od post-romantycznych dźwięków pianina do post-klezmerskich tonów akordeonu guzikowego.

Festiwalową ofertę muzyczną uzupełniły równie ekskluzywne projekty teatralne, wizualne i słowne. Swoje wystawy indywidualne zaprezentowali m.in. Mikołaj Grynberg, Tadeusz Rolke i Diti Rav-Ner. Po raz czwarty odbyła się „Projekt Próżna”, gromadząca czołowych artystów sztuki współczesnej i awangardowej. Na licznych spotkaniach i warsztatach pojawili się znakomici przedstawiciele świata literatury i nauki. Spośród wielu propozycji teatralnych, które przygotowali w tym roku organizatorzy można było znaleźć „She was never even here at all” znakomitego teatru Yiddishpiel (Izrael), „Yiddish Recital” Rafaela Goldwasera(Francja) czy spektakl „Kabbalah”, w reżyserii Pawła Passiniego (Polska). Przez 9 dni ulica Próżna tętniła życiem i inspirowała swoich gości do poznawania i eksplorowania kultury żydowskiej, tak jak niegdyś inspirowała twórczość Izaaka Beshevisa Singera.