Koncert klasyczny: „WEBERN, WAJNBERG, MAHLER, BACH – refleksje” | MARCIN ZDUNIK / HARMONIUM DUO (Giziewski & Jedynecki)
Wykonawcy:
Marcin Zdunik – wiolonczela
Harmonium Duo (duet akordeonowy – Hubert Giziewski & Iwo Jedynecki)
Program koncertu:
Anton Webern (1883-1945)
– Langsamer Satz (1905)
Mieczysław Wajnberg (1919-1996)
– Sieben jiddishe Lieder op. 13 (1943) (Pieśni żydowskie op.13)
do poezji Icchoka Lejbusza Pereca
- Einleitung (Prolog)
- Brejtele (Bułeczka)
- Kołysanka (Viglid)
- Der jeger (Mały myśliwy)
- Ofn grinem bergele (Zielone drzewko)
- Der jesojmes brivele (List dziecka)
- Schluß (Epilog)
Gustav Mahler (1860-1911)
– Kindertotenlieder (1905) (Treny na śmierć dzieci)
do poematów Friedricha Rückerta
- Nun will die Sonn’ so hell aufgeh’n! (Słońce zechce teraz jasno zaświecić!)
- Nun seh’ ich wohl, warum so dunkle Flammen (Widzę więc, dlaczego ciemne płomienie)
- Wenn dein Mütterlein (Gdy twoja mamusia)
- Oft denk’ ich, sie sind nur ausgegangen! (Często myślę, że jedynie wyszły!)
- In diesem Wetter! (W tę pogodę)
Przeniesienie liryki wokalnej w sferę brzmień tylko instrumentalnych, wydaje się eksperymentem oryginalnym, choć w przypadku dzieł wybitnych, stawiającym oczywiście warunki szczególne.
Niniejszy projekt – to w kwestii wykonawczej, próba jakby „odfiltrowania” tekstu od „dźwiękowego podłoża”, jednakże przy założeniu, że sam przekaz utworu – jego wyraz, zachowa swój „właściwy ton”. Słuchacz z kolei, zapoznawszy się z treścią pieśni w formie pisanej, będzie mógł przeżyć ich sens być może jeszcze głębiej i bardziej osobiście.
Koncert otworzy Langsamer Satz (1905), kompozycja 21-letniego Antona Weberna, którego później pochłonął serializm w zwięzłych formach, we wczesnym jednak okresie studiów napisał niezwykle ekspresyjny utwór inspirowany górską wędrówką w towarzystwie ukochanej narzeczonej. Mający stanowić część kwartetu smyczkowego, ostatecznie pozostał jednoczęściowym dziełem na granicy wpływów Brahmsa i wczesnego modernizmu.
Dalej w programie zabrzmią Pieśni żydowskie op. 13 Mieczysława Wajnberga do poezji Icchoka Lejbusza Pereca, uznawanego za ojca nowoczesnej, modernistycznej literatury jidysz. Historie niewinnego dzieciństwa w kontekście wojen nabierają nowego znaczenia. Kompozytor sięga do prostych rymów, prostego języka dziecięcego. Można tę kompozycję odczytywać jako swego rodzaju pamiętnik autora, próby pracy nad traumą – znalezienia przestrzeni dla siebie w rzeczywistości wojennej.
Punktem kulminacyjnym koncertu będzie dzieło wyjątkowe – Kindertotenlieder Gustava Mahlera, gdzie autor sięgnął do zbioru poematów Friedricha Rückerta, pisanych w latach w 1833-34, jako „treny” – po śmierci dzieci. Mamy tu zatem w dzisiejszej – czysto instrumentalnej wersji odejście od bardzo specjalnego tekstu, za którym kryją się konkretne, traumatyczne okoliczności. Można przyjąć jednak, że transkrypcja polegająca na pewnym „odkonkretnieniu” oryginału, nada temu dziełu wymiar właśnie mniej dosłowny, a bardziej osobisty, intymny. Wiolonczela wydaje się instrumentem idealnym dla partii „śpiewanych”. Współczesny akordeon koncertowy – to z kolei instrument wciąż odkrywany, ze względu na swoje ogromne możliwości kolorystyczne i plastyczne w warstwie narracyjnej.
Autorzy i wykonawcy projektu: wiolonczelista Marcin Zdunik i akordeoniści Hubert Giziewski i Iwo Jedynecki (występujący jako „Harmonium Duo”) – reprezentują pokolenie młodych, wybitnych muzyków, którzy poza spektakularnymi nagrodami na konkursach, bogatym repertuarem, występach w prestiżowych salach – poszukują nowych rozwiązań w dziedzinie muzycznego wykonawstwa, czego przykładem jest między innymi ten program.
- Marcin Zdunik
- Harmonium Duo
MARCIN ZDUNIK
Polski wiolonczelista, solista i kameralista. Wykonuje muzykę od renesansu po dzieła najnowsze, improwizuje, aranżuje i komponuje. Zapraszany do udziału w prestiżowych festiwalach muzycznych – BBC Proms w Londynie, Progetto Martha Argerich w Lugano oraz Chopin i Jego Europa w Warszawie.
Wystąpił jako solista na estradach wielu renomowanych sal, m.in. Carnegie Hall w Nowym Jorku, Cadogan Hall w Londynie i Rudolfinum w Pradze. Wielokrotnie partnerowały mu znakomite zespoły – m.in. Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej w Warszawie, Orkiestrą Kameralną Unii Europejskiej, City of London Sinfonia, Orkiestrą Sinfonia Varsovia i City of London Sinfonia, a także wybitni dyrygenci – np. Andrzej Boreyko, Antoni Wit i Andres Mustonen. Ważną rolę w jego życiu artystycznym odgrywa współpraca z inspirującymi muzykami, m.in. z Nelsonem Goenerem, Gerardem Causse, Krzysztofem Jabłońskim i Krzysztofem Jakowiczem. W ramach festiwalu Chamber Music Connects the World miał przywilej koncertować wspólnie z Gidonem Kremerem i Yuri Bashmetem.
Był wielokrotnie nagradzany na międzynarodowych konkursach i festiwalach muzycznych.
W 2007 roku został laureatem I nagrody, Grand Prix oraz 9 innych nagród w VI Międzynarodowym Konkursie Wiolonczelowym im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie. W 2008 roku reprezentował Polskie Radio w Bratysławie na Międzynarodowym Forum Młodych Wykonawców, organizowanym przez Europejską Unię Radiową (EBU) gdzie zdobył tytuł New Talent 2008. W 2009 roku otrzymał nagrodę Gwarancja Kultury przyznaną przez TVP Kultura.
W czerwcu 2009 roku ukazała się debiutancka płyta Marcina Zdunika zrealizowana z udziałem Orkiestry Kameralnej Wratislavia, pod kierownictwem Jana Staniendy, zawierająca m.in. nagrania dwóch koncertów wiolonczelowych J. Haydna. Za płytę tę otrzymał nagrodę Fryderyk 2010. Zdunik na płyty nagrał także również komplet utworów na wiolonczelę i fortepian Roberta Schumanna (z pianistką Aleksandrą Świgut; NIFC 2014), Fantazję na wiolonczelę i orkiestrę M. Weinberga (z Orkiestrą Sinfonia Varsiovia pod dyr. A. Mustonena; TWON 2015).
Kolejny, dwupłytowy album Marcina Zdunika Bach Stories zawierający m.in. autorskie improwizacje na temat kompozycji Bacha, został nagrany przy współudziale pianisty Aleksandra Dębicza i wydany nakładem firmy Warner Classics.
W albumie wydanym w roku 2019 przez wydawnictwo CD Accord znalazły się nagrania dokonane w duecie ze skrzypaczką Marią Sławek: Inwencje dwugłosowe J.S. Bacha, we własnym opracowaniu na skrzypce i wiolonczelę oraz utwory S. Gubajduliny i K. Pendereckiego.
Artysta ma ponadto w swoim dorobku szereg płytowych nagrań kameralnych, dokonał też wielu nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji oraz dla Radia Słowackiego.
Marcin Zdunik kształcił się pod kierunkiem wybitnych muzyków – Andrzeja Bauera (uzyskując dyplom Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie i medal Magna cum Laude) i Juliusa Bergera (Leopold Mozart Zentrum w Augsburgu). Wiedzę muzykologiczną zgłębiał podczas studiów w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. Szymona Paczkowskiego. Praca magisterska Bach w poszukiwaniu ideału. Cztery wersje Pasji Janowej BWV 245 otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie im. Zofii Lissy.
Marcin Zdunik jest laureatem stypendium dla wybitnych młodych naukowców przyznawanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2016-2019). W roku 2020 otrzymał przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznakę honorową Zasłużony dla Kultury Polskiej.
Artysta prowadzi klasy wiolonczeli w Akademii Muzycznej w Gdańsku i w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. W kwietniu 2021 otrzymał tytuł profesora sztuki w dyscyplinie sztuki muzyczne
HARMONIUM DUO
Hubert Giziewski & Iwo Jedynecki ukończyli Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie. Należą do czołówki najwybitniejszych muzyków swojego pokolenia.
W czasie wieloletniej edukacji artystycznej zdobyli szereg najwyższych nagród w Polsce i za granicą. Do najważniejszych, należą laury konkursów w Castelfidardo (Włochy) i Ibla-Ragusa (Włochy). Wielokrotnie otrzymywali stypendia naukowe Prezesa Rady Ministrów oraz Lions Club International Warszawa – Nike. Jako soliści i kameraliści występowali w najbardziej prestiżowych salach koncertowych w Polsce, takich jak: Filharmonia Narodowa, Studio Koncertowe PR im. W. Lutosławskiego, a także za granicą, m.in.: Suntory Hall (Japonia), Carnegie Hall (Nowy Jork, USA), Teatro dal Verme (Mediolan, Włochy). Koncertowali także w Austrii, Arabii Saudyjskiej, Bułgarii, Chinach, Korei Południowej, Maroko, Niemczech, USA, we Włoszech oraz na Litwie.
W czasie ponad dwudziestu lat działalności duet zrealizował wiele programów artystycznych. Oprócz dzieł dedykowanych duetowi (kompozycje m.in.: C. Paciorka, M. Majkusiaka, K. Herdzina), ich repertuar tworzą utwory fortepianowe, kameralne i orkiestrowe XIX i XX wieku.
Wiele z utworów, m.in. Bacha, Schuberta, Pucciniego, Chopina, Borodina, Enescu, Lutosławskiego, Panufnika zabrzmiała w wykonaniu duetu na akordeonach po raz pierwszy w historii.
Artyści współpracują też z wieloma instrumentalistami, wokalistami i chórami, czego owocem są pionierskie prezentacje kameralnych wersji dzieł J. S. Bacha, W. A. Mozarta, G. Fauré, I. Strawińskiego, G. Mahlera, D. Szostakowicza, F. Poulenca, K. Szymanowskiego.
Jeffrey James, wydawca muzyczny, kompozytor, opisał debiut Harmonium Duo w nowojorskiej Carnegie Hall (w kwietniu 2006) w następujących słowach: Ktokolwiek uważa, że akordeon jest instrumentem mało ciekawym lub nie pasującym do muzyki klasycznej, nie słyszał chyba dzisiaj tych Panów będących w swoim żywiole. Wykonania takie jak to dzisiejsze, nie zostawiają w komentarzach wiele więcej miejsca obok samych superlatyw. Nie potrafię wystarczająco dobrze oddać słowami ich niebywałego poziomu muzykalności i wyjątkowej integracji brzmienia, artystycznego zespolenia. Pozostawiam więc temat, mając nadzieję usłyszeć wkrótce ponownie.
Synagoga im. Małżonków Nożyków, ul. Twarda 6
Bilety: 50 PLN – do nabycia na: www.ewejsciowki.pl, www.teatr-zydowski.art.pl, w Biurze Organizacji Widowni tel. 22 526 20 34; 22 850 64 50 lub 51 oraz w kasach Teatru Żydowskiego: przy ul. Senatorskiej 35, tel. 22 850 64 35 lub w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa, al. Niepodległości 141a, tel. 22 850 56 56
Miejsca nie są numerowane, mężczyzn obowiązują nakrycia głowy
