„Całe powstanie przeżyliśmy w bunkrze (…). Wreszcie Niemcy przekonani, że zabili już ostatniego Żyda w getcie, uspokoili się trochę, przestali tak węszyć i tropić. Pod osłoną nocy toczyło się nasze krecie życie, które w ciągu dnia zamierało. Z bunkra wyszłam po niemal 9 miesiącach. Była nas jeszcze czwórka: brat Rafał, bratowa Anka, najmłodszy brat 13-letni Yidl i ja. Cała czwórka to żywe trupy. Wyniesiono nas, nikt nie był w stanie stanąć na nogach. Zamieszkaliśmy w piwnicy spalonego domu. Niestety w kilka dni później zmarł mój braciszek, Rafał zginął złapany przez Niemców w styczniu 1944 roku. Wciąż zmieniałyśmy lokum, bo każde z czasem stawało się niebezpieczne…” wspomina piekło Holokaustu 7-letnia Hena Kuczer .

Długie miesiące spędzone pod ziemią, strach, upokorzenie, osamotnienie, rozłąka z najbliższymi, głód i niepewne jutro – tak wyglądała codzienność żydowskich dzieci podczas II wojny światowej. Przeżyły tylko nieliczne. Wybrane relacje tych, które ocalały, złożyły się na multimedialną prezentację Fundacji Shalom „Holokaust oczami dziecka”. Wspomnienia beztroskiego dzieciństwa przed wojną, zderzone z tragiczną codziennością czasów Zagłady, archiwalne fotografie uzupełnione o komentarz historyczny wiernie oddają wymiar tej ogromnej tragedii. Podczas Holokaustu zamordowano sześć milionów ludzi. Umierali mężczyźni, kobiety i dzieci, umierali tylko dlatego, że urodzili się Żydami…

Materiał edukacyjny o sytuacji dzieci żydowskich, podczas niemieckiej okupacji został zrealizowany przez Fundację Shalom z okazji rocznicy 65. rocznicy powstania w getcie warszawskim. Prezentacja została przygotowana z myślą o uczniach szkół ponadpodstawowych. Wybrano do niej fragmenty, które z jednej strony oddają prawdę o tamtych czasach, a z drugiej nie epatują nadmiernym okrucieństwem i przemocą. Zachęcamy nauczycieli do wykorzystania materiału podczas szkolnych lekcji historii jako wstępu do dyskusji o Zagładzie Żydów europejskich podczas II wojny światowej.

„Holokaust oczami dziecka” – scenariusz: Wiesława Młynarczyk, Bogusław Jędruszczak, Robert Szuchta; pomysłodawca i twórca projektu: Gołda Tencer; konsultacja historyczna: Paweł Szapiro, doc. dr hab. Andrzej Żbikowski.

W prezentacji wykorzystano zdjęcia ze zbiorów: Fundacji Shalom, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu oraz z Tek Edukacyjnych Instytutu Pamięci Narodowej „Auschwitz. Pamięć dla przeszłości” i „Zagłada Żydów polskich w czasie II wojny światowej”.

Przygotowany materiał zawiera fragmenty publikacji „Kinder über den Holocaust. Frühe Zeugnisse 1944-1948.” opr.: Feliks Tych, Alfons Kenkmann, Elizabeth Kohlhaas, Andreas Eberhardt; współpraca: Edyta Kurek, Jürgen Hensel, Dennis Riffel, Michaela Christ; Metropol Verlag, Berlin 2007 oraz relacje z publikacji „Dzieci Holokaustu mówią”.

Specjalne podziękowania dla Edyty Kurek z ŻIH za pomoc w wyborze relacji dzieci.

Lektorzy: Ewa Dąbrowska (Dora Soberman), Wiesława Młynarczyk (Estera Borensztajn), Sylwia Najah (Ola Mandel), Hanna Pałuba (Hena Kuczer), Małgorzata Trybalska (Renia Knoll, Zofia Minc), Monika Zwierzchowska (Erna, Lila Miitler), Marcin Błaszak (narrator, Seweryn Dalecki).

© 2008 Fundacja Shalom

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTERSTWA EDUKACJI NARODOWEJ