Spełnione marzenie: Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Po raz dwudziesty!

Kochani, robię wielki festiwal! Możecie zgłaszać swoje pomysły – ogłosiła pewnego dnia swoim kolegom Gołda Tencer, wówczas dyrektor generalna Fundacji Shalom oraz aktorka i reżyserka Teatru Żydowskiego w Warszawie. Rzecz miała miejsce w trakcie przerwy spektaklu „Kamienica na Nalewkach” na początku 2004 roku, a więc jeszcze na długo przed tym, zanim ktokolwiek pomyślał, że Teatr Żydowski może zniknąć z Placu Grzybowskiego… A już w połowie października tego samego roku Plac Grzybowski zaroił się kolorowym tłumem artystów i gości 1. Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Z czasem cztery dni festiwalowe zmieniły się w dziewięć, a zamiast 60 wydarzeń co roku odbywa się ich około 150… Festiwal zyskał partnerów, patronów, sponsorów, swoich festiwalowych artystów i wierną publiczność. Naszą wspaniałą publiczność, wspaniałych artystów i instytucje, z którymi współpracujemy i od 20 lat razem tworzymy Warszawę Singera!

Zgodnie z tradycją festiwalu, także w tym roku dominować będą dwie sztuki: muzyka i teatr – będą więc i duże koncerty plenerowe, i koncerty kameralne, i recitale. Nie zabraknie też premier teatralnych i pokazów znanych już sztuk, małych form teatralnych czy czytań performatywnych. Wśród stałych punktów programu znajdą się także spotkania wokół literatury, muzyki i historii, pokazy filmów, a także wykłady, warsztaty, wystawy oraz spacery miejskie.

Festiwal Warszawa Singera to kultura żydowska w najlepszym wydaniu. Pokazujemy naszym widzom znakomitych artystów, pisarzy, muzyków wraz z ich innowacyjnymi projektami. Dajemy też szansę poznania żydowskiej historii, tradycji i zwyczajów. Rozmawiamy z ekspertami, historykami, naukowcami. Umożliwiamy wspólną dyskusję, wymianę poglądów i wiedzy.

Nasz Festiwal jest miejscem spotkania wszystkich tych, dla których świat jidysz jest ważnym elementem polsko-żydowskiego dziedzictwa.

Nad szczegółowym programem festiwalu jeszcze pracujemy, ale pewnie już wszyscy są ciekawi, w jakich wydarzeniach będziemy mogli wspólnie uczestniczyć, więc już dziś przedstawiamy krótką zapowiedź – przewodnik po tegorocznym festiwalu:

TEATR ŻYDOWSKI, ul. Senatorska 35 / Klub Dowództwa Garnizonu Warszawa, al.

Niepodległości 141a

Na najbliższych nam scenach – Scenie Letniej i Scenie Kameralnej im. Szymona Szurmieja przy ul. Senatorskiej 35, należących do stałego partnera festiwalu i gospodarza tego miejsca – Teatru Żydowskiego, będą wystawiane małe formy teatralne, odbywać się będą recitale i koncerty oraz spotkania z gośćmi festiwalu. W tym roku będą to m.in. spektakle: hitowy „Rehab. Wszystkie bitwy  Amy Winehouse” wg scenariusza i w reż. Karoliny Kirsz, wystawieni po raz pierwszy w 55. rocznicę wydarzeń Marca’68 „Podróżnicy” Pawła Mossakowskiego w reż. Gosi Dębskiej oraz przygotowane na 80. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim „Pieśni Getta” wg scenariusza i w reż. Gołdy Tencer. Także tutaj będzie można wziąć udział w czytaniu performatywnym utworów Irit Amiel w reż. Karoliny Kowalczyk, a także obejrzeć kabaret w wykonaniu artystów Teatru Żydowskiego. Muzyczne wrażenia zapewnią z kolei między innymi: Daniel Kahn (Niemcy), Christian Dawid (Niemcy), Jake Shulman-Ment (USA), Thomas Handzel (Niemcy), Izabela Szafrańska, Siostry Rajfer (Izrael), Aleksandra Idkowska, Monika Chrząstowska i Genady Iskchakov. Na scenie letniej wystąpią również artyści z Włoch – Paola Quagliata oraz zespół Fandujo w składzie: Fruzsina László, Pierpaolo Palazzo, Germán Montes de Oca, którzy zaproponują oryginalną mieszankę muzyki sefardyjskiej, Arbëreshë oraz tradycyjne pieśni południowych Włoch, wszystkie reinterpretowane poprzez różne style: od klasycznego po jazz.

Także tutaj odbędzie się jedna z najcieplej odbieranych imprez przygotowywanych co roku przez dyrektorkę i twórczynię festiwalu, Gołdę Tencer, czyli „W kuchni mamy Soni”.

Na większych scenach Teatru Żydowskiego zobaczymy oczywiście wspaniałe, premierowe spektakle: „Dus buch fyn Gan Ejdn / Księga Raju” na podstawie tekstu Icyka Mangera, w reż. Damiana Josefa Necia; spektakl muzyczny z oryginalnymi kompozycjami stworzonymi przez Hadriana Filipa Tabęckiego, z muzyką graną na żywo, czyli „Jentl” Icchoka Baszewisa Singera i Leah Napolin w reż. Roberta Talarczyka na podstawie opowiadania noblisty; metafizyczny, inspirowany losami wybitnych Polaków żydowskiego pochodzenia „Madagaskar” wg tekstu Magdaleny Drab i w reż. Gosi Dębskiej oraz „cyrkopunkowy musical o bezsenności i niebezpieczeństwach płynących z czytania”, czyli „Circus Kafka”, oparty na motywach książki Remigiusza Grzeli „Bagaże Franza K. Podróż której nigdy nie było”, w reż. Michała Walczaka.

TEATR WIELKI – OPERA NARODOWA, plac Teatralny 1

Miejsce, dzięki któremu niekiedy udaje nam się nam Was zaskoczyć. I tak samo, mamy nadzieję, będzie i tym razem. W tym roku nie będzie to zaskoczenie artystyczne, za to w tym razem po raz pierwszy w tym miejscu otworzymy nasz festiwal. I jak zwykle, jest na co czekać! Czeka nas duet wspaniałych głosów i wspaniałych, wszechstronnych artystek: Noa&AMJ, czyli koncert Achinoam Nini, w którym gościnnie wystąpi jedna z najbardziej znanych i oryginalnych polskich wokalistek, kompozytorek i autorek tekstów Anna Maria Jopek. Noa, znana i utalentowana izraelska piosenkarka, kompozytorka i poetka, której korzenie sięgają Jemenu i Izraela, a którą ścieżki życiowe poprowadziły również przez Stany Zjednoczone, ma w dorobku blisko 20 albumów, a w czasie swojej ponad 30-letniej obecności na scenie, dzieliła ją już z takimi legendami jak Stevie Wonder, Andrea Bocelli czy Sting.

SYNAGOGA IM. MAŁŻONKÓW NOŻYKÓW, ul. Twarda 6

W tym miejscu po raz kolejny będziemy mieć zaszczyt organizować uroczystą Hawdalę oraz uroczysty koncert kantoralny, który w tym roku (po raz pierwszy!) odbędzie się na zamknięcie festiwalu. Podczas koncertu finałowego w Synagodze wystąpią wybitni izraelscy kantorzy Israel Nachman i Chaim Stern, przy akompaniamencie Eytana Sobola.

Poza wydarzeniami nawiązującymi do niezwykłego klimatu tego miejsca – ostatniej i jedynej z warszawskich synagog, które nie tylko przetrwały II wojnę światową, ale i działają do dziś – odbędą się tu także koncerty prezentujące muzykę świecką, m.in. kameralny, z wyjątkowym utworem Piotra Mossa „ELEGIA III na altówkę i fortepian” i kompozycjami Maxa Brucha w wykonaniu pianistki Anny Prabuckiej-Firlej oraz altowiolisty Krzysztofa Komendarka-Tymendorfa.  Jazzowy kontrabasista Paweł Pańta zaprezentuje swój pierwszy autorski album „Młodość”: z utworami własnymi zestawionymi z tematami autorstwa Williamsa (z filmu „Lista Schindlera”), Kurylewicza, Chopina czy Moniuszki, a na koncercie usłyszymy też pianistę Stanisława Pańtę i perkusistów: Patryka Dobosza i Tymoteusza Papiora. Synagoga otworzy swoje drzwi dla zwiedzających, będzie też możliwość spotkania z rabinem i zadania mu „stu pytań”.

PLAC GRZYBOWSKI

Podczas jubileuszowej, 20. edycji Festiwalu Warszawa Singera nie mogłoby nas nie być w miejscu, za którym chyba nie tylko my tęsknimy. Będziemy! Tradycyjnie w festiwalowy piątek na Placu Grzybowskim rozstawimy wielki stół i zaprosimy warszawiaków, i nie tylko, na wspólną kolację szabatową. A po zakończeniu uroczystego wieczoru Szabat Szalom, na placu odbędzie się wielki koncert plenerowy, w którym wystąpi niesamowita izraelska grupa Light in Babilon. Metehan Ciftci, Michal Elia Kamal, Julien Demarque, Priam Arnoux i Stuart Dickson przeniosą nas w świat muzyki wschodniej części Morza Śródziemnego, w której – obok dźwięków inspirowanych dziedzictwem przebogatego kulturowo tureckiego Stambułu – będzie można wychwycić dźwięki charakterystyczne dla tradycji muzycznej Żydów sefardyjskich. Będzie kolorowo, kosmopolitycznie, energetycznie i niekiedy lirycznie – dokładnie tak, jak powinno być na Placu Grzybowskim w Warszawie!

Light in Babilon

TEATR KWADRAT, ul. Marszałkowska 138

Także i w tym roku, dzięki gościnności Dyrekcji Teatru Kwadrat – dawnych sąsiadów zza ulicy Marszałkowskiej – będziemy grać na naszej zaprzyjaźnionej scenie! Wystąpią gwiazdy, których chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. Swoje koncerty zaprezentują: jeden z najwybitniejszych polskich pianistów jazzowych Leszek Możdżer oraz obchodząca w ubiegłym roku 20-lecie pracy artystycznej, niepowtarzalna Aga Zaryan. Będziemy również gościć Marka Eliyahu – pochodzącego z Dagestanu, mieszkającego przez jakiś czas w azerbejdżańskim Baku izraelskiego muzyka, kompozytora m.in. muzyki filmowej – czarodzieja dźwięku grającego na wywodzącym się z tradycji bliskowschodniej instrumencie kemancze (kamancheh). Z kolei na niezapomniany wieczór muzyki i humoru zaprosi Janusz Tencer, który w tym roku wraz z zaprzyjaźnionymi artystami z grupy Mazl Tow zaprezentuje program „Bałagan w stolarni”.

AUSTRIACKIE FORUM KULTURY, ul. Próżna 7/9

Z równie wielką przyjemnością zapraszamy Was do naszego kolejnego ulubionego miejsca – Austriackiego Forum Kultury, w którym będą odbywać się festiwalowe spotkania, wykłady (m.in. Andrzeja Krakowskiego), wystawy, pokazy filmów (m.in. dzięki współpracy z Centre Simon Wiesenthal Europe obejrzymy aż dwie produkcje nagrodzone Oscarem za najlepszy film dokumentalny: „Ludobójstwo” (Oscar 1981) oraz „The Long Way Home” (Oscar 1988). Prezentowane tu będą także spotkania z cyklu Żydowski Salon Literacki pod opieką Remigiusza Grzeli oraz spotkania z cyklu Klub Miłośników Kultury Żydowskiej. Podczas spotkań z cyklu Mistrzowie Czytają mamy szansę posłuchać najlepszej prozy żydowskiej w najlepszych interpretacjach znanych polskich aktorek: Anny Seniuk i Ewy  Wśród postaci, które zaprosimy do AFK na rozmowy będą m.in. świadkowie historii – Anna Bando (prezeska Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata), Marian Kalwary (prezes Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej) oraz Francois Kersaudy, wybitny francuski historyk II wojny światowej.

CENTRUM KULTURY JIDYSZ, ul. Andersa 15

Również w tym roku zaprosimy publiczność do Centrum Kultury Jidysz – wyjątkowego miejsca na kulturalno-edukacyjnej mapie Warszawy. To tutaj podczas debat i sesji naukowych zapoznacie się z najnowszymi osiągnięciami polskiej jidyszystyki. Usłyszycie, jak brzmi jidysz we współczesnej muzyce elektronicznej i w performatywnym słuchowisku na podstawie klasyki literatury żydowskiej. Koniec lata to jednocześnie początek sezonu na śliwki, zaprosimy więc do kolektywnego smażenia ajngemachts, czyli konfitur oraz innych śliwkowych przetworów. Wspólnie stworzymy też jidyszowe ziny i trójwymiarowe obrazy na podstawie bajek patrona festiwalu – Icchoka Baszewisa Singera.