Obchody 77. rocznicy powstania w warszawskim getcie

Środowiska żydowskie wspólnie uczczą pamięć powstańców z warszawskiego getta. W niedzielę, 19 kwietnia, stowarzyszenia i organizacje żydowskie będą wspólnie uczestniczyć w całodziennych obchodach 77. rocznicy wybuchu powstania w warszawskim getcie. W tym roku, ze względu na epidemię koronawirusa, uroczystości odbędą się po raz pierwszy głównie w przestrzeni wirtualnej. Jednak to, co jest w nich najważniejsze pozostanie niezmienne – pamięć o wszystkich mieszkańcach getta warszawskiego – pomordowanych i ocalałych. 19 kwietnia przedstawiciele warszawskich środowisk żydowskich oddadzą hołd odwadze i determinacji powstańców, którzy przeciwstawili się przerażającemu złu, jakim była zagłada Żydów w murach getta.  Wszystkie wydarzenia będą transmitowane na kanale YouTube Teatru Żydowskiego.

W niedzielę, od godziny 10.00 do 18.30, będzie można usłyszeć świadectwa ocalałych
z Holokaustu. Do tej wielogodzinnej emisji historii mówionej będzie można dołączyć w dowolnym momencie. Rozmowy ze świadkami Szoah stanowią dokumentację, która przybliża i pomaga nam zrozumieć lęki o własną tożsamość, przeżywanie żałoby po pomordowanych rodzinach, opłakiwanie utraconego dzieciństwa i młodości. Bohaterowie-ocaleńcy, zdecydowali się opowiedzieć o swoich najtrudniejszych doświadczeniach nie tylko by dać świadectwo, ale również, aby uczynić z nas spadkobierców tych historii. Swoje losy opowiadają m.in. prof. Władysław Bartoszewski, Irena Sendlerowa, Szewach Weiss i Józef Hen.

O godzinie 12.00 modlitwą Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha rozpoczną się oficjalne obchody rocznicowe, transmitowane na kanale YouTube.

Ze swoich domów przemówienia transmitować będą m.in. Rafał Trzaskowski – Prezydent m.st. Warszawy, Gołda Tencer – Założycielka Fundacji Shalom i Dyrektorka Teatru Żydowskiego, Marian Turski – Wiceprzewodniczący Zarządu Stowarzyszenia ŻIH, Zygmunt Stępiński – Dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz przedstawiciele środowisk żydowskich w Polsce.

Oficjalną część zakończy odśpiewanie hymnu Powstania w Getcie Warszawskim – Zug nyszt kejn mul (Nie mów nigdy) przez aktorów Teatru Żydowskiego.

Powtórka relacji z obchodów rocznicy zostanie pokazana o 18:45.

Wieczór rocznicowy o godzinie 19:00 rozpocznie pokaz spektaklu „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” na podstawie poematu Icchaka Kacenelsona w przekładzie Jerzego Ficowskiego.

“Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” (Dos lid fun ojsgehargetn jidiszn folk) Icchaka Kacenelsona jest najwybitniejszym literackim świadectwem Holokaustu. To przejmujący, wielce dramatyczny poemat złożony z autobiograficznej opowieści, relacji historycznej i żałobnego hymnu. Kacenelson stracił w warszawskim getcie żonę i dwóch synów, a z trzecim synem, po powstaniu w getcie, ukrywał się po aryjskiej stronie. Obaj zostali pojmani w Hotelu Polskim, z którego wywieziono ich do obozu we francuskim Vittel, gdzie w latach 1943-44 powstała “Pieśń…”. Kacenelson zakopał utwór w butelce na terenie obozu. Cudem odnaleziony podczas wyzwolenia poemat jest głosem poety zza grobu, żałobnym trenem o utracie rodziny i przyjaciół, opowieścią o narodzie skazanym na zagładę. Icchak i jego najstarszy syn Cwi zostali zamordowani w Auschwitz w maju 1944 roku.

Spektakl poetycko-muzyczny “Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” według scenariusza i w reżyserii Gołdy Tencer, z muzyką Piotra Mossa, z gościnnym udziałem Andrzeja Seweryna, miał swoją prapremierę 5 września 2018 roku w warszawskiej Synagodze im. Nożyków.

Po spektaklu „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie”, o godz. 20.30, na kanale You Tube Teatru Żydowskiego zaprezentowane zostaną wywiady z twórcami spektaklu „Matki” – z Gołdą Tencer, Pawłem Passinim i Elżbietą Ficowską, które będą wprowadzeniem do emisji spektaklu w TVP Kultura.

O godzinie 22.55 TVP Kultura zaprosi na emisję spektaklu „Matki” w reżyserii Pawła Passiniego, na podstawie scenariusza Patrycji Dołowy.

„Matki” to spektakl/performance/spotkanie, który został zrealizowany przez Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w 2016 r. według pomysłu Gołdy Tencer ze specjalnym udziałem członków Stowarzyszenia „Dzieci Holokaustu” oraz artystów neTTheatre – Teatru w Sieci Powiązań Centrum Kultury w Lublinie. Opowiada o losach żydowskich matek, które z miłości do dzieci podjęły decyzje o oddaniu ich obcym kobietom. Ocaleni z Holokaustu opowiadają o swoich rodzicach – biologicznych oraz tych, którzy ich wychowali.

Spektakl został zarejestrowany przez TVP Kultura w 2018 roku i zaprezentowany jako jedna z inscenizacji ważnych polskich dzieł klasycznych i współczesnych w ramach 4. Telewizyjnego Festiwalu Teatrów Polski 2018. Głosami telewidzów spektakl został zwycięzcą tego plebiscytu.

 Obchodom 77. rocznicy powstania w getcie warszawskim w Internecie towarzyszyć będzie kampania społeczna, w ramach której prezentowane będą spoty opowiadające o pierwszym i największym zrywie zbrojnym ludności żydowskiej w okupowanej Europie przeciwko Trzeciej Rzeszy.

Współorganizatorami obchodów 77. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim są:

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie

Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich – Centrum Kultury Jidysz

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny

AJC Central Europe

JCC Warszawa