“My, Żydzi polscy” Juliana Tuwima w interpretacji Andrzeja Seweryna

[:pl]

Wczoraj wieczorem, 16 maja 2017, zebrani w Synagodze im. Nożyków w Warszawie mieli okazję usłyszeć  najbardziej osobisty i poruszający utwór Juliana Tuwima “My, Żydzi polscy” w interpretacji wielkiego polskiego aktora i reżysera Andrzeja Seweryna, przy akompaniamencie Dariusza Falany.

To wyjątkowe dzieło zostało napisane przez Juliana Tuwima w pierwszą rocznicę powstania w getcie warszawskim. Tuwim próbował w nim wyjaśnić Żydom, dlaczego czuje się Polakiem, a Polakom – dlaczego czuje się Żydem. Poemat przedstawiający losy Żydów polskich – pomnik narodu, którego już nie ma jest pełen bólu, rozpaczy i gniewu:

… Jestem Polakiem, bo tak mi się podoba. (…) Polak – bo się w Polsce urodziłem, wzrosłem, wychowałem, nauczyłem; bo w Polsce byłem szczęśliwy i nieszczęśliwy; bo z wygnania chcę koniecznie wrócić do Polski, choćby mi gdzie indziej rajskie rozkosze zapewniano. Polak – bo dla czułego przesądu, którego żadną racją ani logiką nie potrafię wytłumaczyć, pragnę, aby mnie po śmierci wchłonęła i wessała ziemia polska, nie żadna inna. Polak – bo mi tak w domu rodzicielskim po polsku powiedziano; bo mnie tam polską mową od niemowlęctwa karmiono; bo mnie matka uczyła polskich wierszy i piosenek; bo gdy przyszedł pierwszy wstrząs poezji, to wyładował się polskimi słowami; bo to co w życiu stało się najważniejsze – twórczość poetycka – jest nie do pomyślenia w żadnym innym języku, choćbym nim jak najbieglej mówił. Polak – bo po polsku spowiadałem się z niepokojów pierwszej miłości i po polsku bełkotałem o jej szczęściu i burzach. Polak dlatego także, że brzoza i wierzba są mi bliższe niż palma i cytrus, a Mickiewicz i Chopin drożsi niż Szekspir i Beethoven. Drożsi dla powodów, których znowu żadną racją nie potrafię uzasadnić. Polak – bo przejąłem od Polaków pewną ilość ich wad narodowych. Polak – bo moja nienawiść do faszystów polskich jest większa, niż do faszystów innych narodowości. I uważam to wszystko za bardzo poważną cechę.

Dzieło Juliana Tuwima nie jest szeroko znane. W Polsce po raz pierwszy zostało wydane przez Fundację Shalom w 50. rocznicę powstania w Getcie Warszawskim. Edycja z 1993 roku ukazała się w wersji polsko-angielsko-hebrajsko–jidysz.

Organizatorem wydarzenia w Synagodze im. Nożyków był Teatr Żydowski w Warszawie, a partnerem – Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie.

fot. Janusz Paliwoda

[:]