Żydowski Salon Literacki: Premiera książki Grzegorza Gaudena „Polska Sprawa Dreyfusa. Kto próbował zabić prezydenta” z udziałem autora

Prowadzenie: Remigiusz Grzela

[Wydawnictwo: Agora]

5 września 1924 r. do Lwowa przyjeżdża prezydent RP Stanisław Wojciechowski, by otworzyć Targi Wschodnie. Po zawziętych walkach o Lwów, które Polacy i Ukraińcy stoczyli sześć lat wcześniej relacje między obydwoma narodami są bardzo wrogie. Policja polityczna w Warszawie jest przeciwna wizycie. Dobrze pamięta zamach sprzed trzech lat na Józefa Piłsudskiego przed lwowskim ratuszem. Strzelał – niecelnie – ukraiński student nacjonalista. Spodziewa się ostrej reakcji ukraińskiej. Lwów gwarantuje bezpieczeństwo prezydenta.

Tym razem tuż za powozem prezydenta pada bomba, która szczęśliwie nie wybucha a jedynie płonie. Zgromadzeni na miejscu widzowie w panice uciekają. Niemal natychmiast policja zatrzymuje studenta żydowskiego Stanisława Steigera. Jako sprawcę zamachu na prezydenta wskazuje go tancerka Teatru Wielkiego Maria Pasternakówna. Taki jest początek sprawy Steigera.

„Żydzi chcieli zabić Prezydenta!” – ogłosiła prasa narodowa. To zdanie stało się jedynym założeniem dochodzenia prowadzonego przez lwowskich śledczych, mimo tego, że do zamachu przyznała się Ukraińska Wojskowa Organizacja.

Steiger cudem uniknął rozstrzelania po pierwszym procesie w trybie doraźnym, który odbył się dziesięć dni po zamachu. Po roku spędzonym w areszcie doczekał drugiego procesu przed ławą przysięgłych i został ostatecznie uniewinniony.

100 lat po tamtych wydarzeniach Grzegorz Gauden na podstawie stenogramów procesowych, dokumentów archiwalnych i innych źródeł pokazuje pełny obraz „sprawy Steigera”, która obejmuje także dwa inne procesy karne. Ukazuje także jej wymiar międzynarodowy – włączone w nią zostały Berlin i Wiedeń.

Czynni we lwowskim wymiarze sprawiedliwości zażarci antysemici z pełną świadomością i determinacją parli do popełnienia zbrodni sądowej. Czytelnik ujrzy jak śledczy fałszowali protokoły przesłuchań, wymuszali zeznania, produkowali fałszywe dowody i ukrywali prawdziwe, zacierali ukraińskie ślady. Wszystko po to, by udowodnić, że „Żydzi chcieli zabić Prezydenta!”. W książce znajdzie zeznania oskarżonych i świadków składane na sali sądowej oraz wystąpienia oskarżycieli i obrońców. Pozna postawę sędziów a także niezłomnych obrońców Steigera. Dowie się też, kto dokonał zamachu i co pisała ówczesna prasa.

„Polska sprawa Dreyfusa. Kto próbował zabić prezydenta” opisuje mechanizmy uderzająco podobne do sprawy Alfreda Dreyfusa, Żyda, francuskiego oficera oskarżonego fałszywie o szpiegostwo u progu XX wieku.

Grzegorz Teodor Gauden – polski dziennikarz prasowy i radiowy, w latach 2004–2006 redaktor naczelny dziennika „Rzeczpospolita”, a latach 2008–2016 dyrektor Instytutu Książki

Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9

Wstęp wolny; liczba miejsc ograniczona, miejsca nie są numerowane

Wydarzenie transmitowane on-line na profilach Austriackiego Forum Kultury i Festiwalu Warszawa Singera na Facebooku