„Scyzoryk” – performatywne słuchowisko polsko-jidyszowe na podst. opowiadania Szolema Alejchema | Radio Uziemienie

W słuchowisku w wykonaniu kolektywu Radio Uziemienie gościnny udział wezmą: Natalia Chmielarz i Michalina Jadczak
Współpraca realizatorska – oświetlenie i transmisja online: Hubert Osmólski
Konsultacje jidysz: Karolina Szymaniak
Tłumaczenie z języka jidysz: Bella Szwarcman-Czarnota

Szolem Alejchem, „Scyzoryk” – jidyszowe coming of age

Klasyka żydowskiej prozy po raz pierwszy w interpretacji dźwiękowej zrealizowanej formie performatywnego słuchowiska na żywo w przestrzeni Centrum Kultury Jidysz przez artystki i artystów z Radia Uziemienie.

“Posłuchajcie, dzieci” – zwraca się do czytelników i czytelniczek Szolem Alejchem w pierwszych słowach swojego opowiadania, choć przecież najpilniej słuchać go będą ci spośród nich, którzy od dawna już nie są dziećmi, bo historia, którą ma im opowiedzieć, jest właśnie o tym, jak przestaje się nimi być.

Zakrzyczany w domu i w chederze żydowski chłopiec kradnie wymarzony scyzoryk, który ma mu posłużyć za wytrych do dorosłości i pierwszy raz w życiu przychodzi mu zapłacić cenę za to, że zdobył się na myśl o niezależności. Wkracza w ciemnawą przestrzeń między „pragnę” i „mogę”, którą wypełniają urywane szepty i nagłe wrzaski, świst poprzedzający szloch, gardłowy śmiech i urwany oddech; polski i jidysz; już nie dzieciństwo, jeszcze nie dorosłość.

Ostrze składa się bezszelestnie i miękko sunie po materiale w głąb kieszeni. Nie, zaczeka jednak na to, by gładko otworzyć się dopiero w ostatniej scenie; będzie suflować wszystkie rozmowy, powtórzy każdy gest i błyśnie przewrotnie tuż przed podjęciem najważniejszej decyzji. Jeszcze chwila i napięcie będzie można kroić nożem, ale uwaga – jeśli kto nie potrafi go przeciąć, ostrze zwróci się przeciw niemu. A to przecież jeszcze tylko dziecko, posłuchajcie…

Radio Uziemienie to niezależne, kolektywne słuchowisko, które eksploruje ścieżki prowadzące do naprawy społecznej, ekologicznej regeneracji i radykalnego dobrostanu. Kolektyw został założony w 2020 roku i tworzą go Agnieszka Cieszanowska, Anna Jurgielewicz (znana również jako Jurdzi), Witek Dąbrowski oraz Marek Głogowski. Poprzez tekst, głos, ruch i dźwięk tworzymy przestrzeń wspólnego słuchania i współistnienia w obliczu kryzysu. Chcemy zapraszać do głębokiego słuchania, podążania za obrazami, dźwiękami i zapachami świata ludzkiego i tego co poza nim.

Dotychczas zrealizowałyśmy performance “undifferentiated [un-DIH-feh-REN-shee-AY-ted]” podczas Performance Platform lublin 2023 w Galerii Labirynt; czytania plenerowe podczas obu edycji Forest Zoom Festival; w ramach cyklu Sitogród w Solatorium;, a także w Galerii Karowa podczas performatywnej kolacji w ramach wystawy „Blissful Strangers” i finisażu „Same Water” w Solatorium. Przygotowałyśmy performance i instalację dla Bulbes – Festiwalu Ziemniaka w Centrum Kultury Jidysz. Zdobyłyśmy nagrodę w otwartym konkursie „Bloki” organizowanym przez Mazowiecki Instytut Kultury i Stołeczne Radio Kapitał. https://www.instagram.com/radio.uziemienie/. 

Michalina Jadczak – hebraistka i kulturoznawczyni; jako animatorka kultury żydowskiej współpracuje m.in. z Centrum Kultury Jidysz, Fundacją Shalom oraz Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Zawodowo zajmuje się koordynacją projektów edukacyjnych i kulturalnych (w 2023r. dołączyła do zespołu fundacji Forum Dialogu działającej na rzecz wzmacniania stosunków polsko-żydowskich), pracuje jako tłumaczka oraz lektorka języka hebrajskiego. Wraz z Natalią Chmielarz prowadzi w Radio Kampus audycję poświęconą muzyce bliskowschodniej.

Natalia Chmielarz – kulturoznawczyni, animatorka kultury żydowskiej. Współpracuje między innymi z Centrum Kultury Jidysz i Fundacją Shalom, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Stowarzyszeniem Zasiej, Fundacją Ziemniaki i. Koordynatorka i kuratorka artystyczna projektów  edukacyjno-kulturalnych o tematyce wielokulturowej, zwłaszcza zaś języka i kultury Żydów aszkenazyjskich. Razem z przyjaciółką Michaliną Jadczak prowadzi audycję poświęconą muzyce bliskowschodniej w Radio Kampus. Jako półprofesjonalna DJ Rachel występuje także z Michaliną w kolektywie 25% kosher, 25% halal, 50% melodrama. Obecnie pracuje nad punkowym projektem jidyszowym w duchu DIY.

Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15

Wstęp wolny

Wydarzenie towarzyszące zorganizowane przez Teatr Żydowski-Centrum Kultury Jidysz w ramach projektu „Lektoraty jęz. jidysz, hebrajskiego i warsztaty piosenki jidysz”

Dofinansowano ze środków Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

Wydarzenie transmitowane na: facebook.com/centrumkulturyjidysz