Marsz Pamięci w rocznicę rozpoczęcia wielkiej deportacji z getta warszawskiego 22 Lipca 1942

Wychowawcy ofiarnie szli razem z dziećmi

Tegoroczny Marsz, organizowany przez Żydowski Instytut Historyczny, jest dedykowany nauczycielom. W ekstremalnych warunkach getta nie stracili wiary w wartość edukacji i wzorców moralnych, które starali się przekazać uczniom. Do ostatnich dni przed wywózką towarzyszyli swoim podopiecznym w nauce czytania i pisania czy przygotowaniach do matury.

Wielu z nich poszło wraz z uczniami na Umschlagplatz – tak o bohaterach Marszu Pamięci 22 Lipca mówi Monika Krawczyk, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma.

Marsz rozpocznie się o godz. 18:00 pod pomnikiem Umschlagplatz przy ul. Stawki 10.

Fot. ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego

Po raz dziesiąty w Marszu Pamięci 22 Lipca wspominamy blisko 300 tysięcy żydowskich mieszkańców Warszawy, którzy w lecie 1942 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince. Szczególnie przywołamy pamięć o nauczycielach związanych z grupą Oneg Szabat, m.in. o Abrahamie Lewinie, Emanuelu Ringelblumie, Eliaszu Gutkowskim, Izraelu Lichtensztajnie czy o Stefanii Szwajgier, kierowniczce gimnazjum dla dziewcząt przy ul. Długiej 55, a także polskich nauczycielach, którzy udzielali pomocy przyjaciołom z drugiej strony muru.

Wspólnie przejdziemy symboliczną trasę „od śmierci do życia”. Marsz wyruszy o godz. 18:00 spod pomnika Umschlagplatz przy ul. Stawki 10, a zakończy przy ul. Stare Nalewki, w pobliżu Ogrodu Krasińskich. Stanie tam specjalnie przygotowana na to wydarzenie instalacja artystyczna „Ławki” zaprojektowana przez architekta Jakuba Szczęsnego, którą będzie można oglądać do 31 sierpnia br.

– Na tym obszarze przed wojną znajdowało się wiele szkół żydowskich funkcjonujących w ramach powszechnego systemu oświaty. Były też w okolicy liczne chedery, Talmud-Tory, jesziwy i inne miejsca, gdzie trwała żydowska edukacja religijna – zaznacza dyrektor ŻIH, Monika Krawczyk.

Na zakończenie Marszu przygotowaliśmy – we współpracy z Instytutem Mieczysława Wajnberga – premierę utworu elektroakustycznego “Nie zaszło u nas nic nowego” na podstawie „Dziennika” Abrahama Lewina w kameralnej obsadzie na skrzypce (Maria Sławek), flet (Ania Karpowicz), głos (Marta Grzywacz) i syntezator (Krzysztof Kozłowski).

Żydowski Instytut Historyczny przygotował także specjalnie na tę okazję audiobook Dziennika Abrahama Lewina. W nagraniu wyreżyserowanym przez Agnieszkę Olsten usłyszymy aktora Jerzego Radziwiłowicza.

 Trasa Marszu: pomnik Umschlagplatz (ul. Stawki róg ul. Dzikiej) – ul. Stawki – ul. Dubois – ul. Anielewicza – ul. Świętojerska – wzdłuż Ogrodu Krasińskich – ul. Stare Nalewki.

Na początku wydarzenia wolontariusze będą rozdawać Wstążki Pamięci z imionami, które pod koniec pochodu zostaną przywiązane do ogrodzenia Ogrodu Krasińskich.